Chhungkaw zahawmna tur leh nupa hlimna atana Nu mawhphurhna

Ṭpa Ngente

Chhungkua kan han din hian nu mawhphurhna leh pa mawhphurhna hi a awm hrang ve ve a, chi hrang tam tak a awm bawk a. A hmasa berah chuan, nupa hlimna bulpui ber leh chhungkaw hlimna bulpui  ber chu nupaa Pathian á¹­ih tlat chunga chhungkaw enkawl hi a ni a. A dawt lehah chuan, 'Mipa hi hmeichhe tana siam an ni lo va, hmeichhia erawh chu mipa tana siam an nih avangin, mipa aiin hmeichhiain chhungkaw hlimna atan hian mawh an phur lian zawk tih hi kan hriat a pawimawh a, hmeichhiate pawhin hei hi an pawm thlap a ngai hle a ni.' (1 Korinth 11:9 Mipa hi hmeichhe tana siam a ni hek lo; hmeichhia erawh chu mipa tana siam a ni zawk.)

Chuvangin tun á¹­umah hian Nupa hlimna tur leh chhungkaw zahawmna tura 'Nu' mawhphurhna san zawkna lam tlem han sawi ka tum a, chutih laiin Pa mawhphurhna a san em em zawkna pawh tam tak a awm tih chu kan hriat sa a nih kha.

A hmasain mi tam takin an buaipui 'Sex education' chungchang hi tlem han thlir lawk teh ang. Nupa hlimna thuruk te kan ti a, nupa kara sex hman hlim dan te kan inzirtir á¹­hin a, á¹­angkaina chen pawh a awm ve bawk awm e, phat rual a ni lo. Amaherawh chu, hetiang lam hi sawi sawi takah chuan sex-ah kan in sawi tuihal tulh tulh a, sex-ah kan sang tulh tulh a, duhkhawp tih lem a awm thei chuang lo va, nupa hlimna tluantling pe theitu Pathian-ah aiin sex aá¹­ang chauha nupa hlimna hmuh tuma buaipui lutuk a awl khawp mai a. Tin, mihring hi sex a kan san tawh laklawh phei chuan a á¹­ha hlirin daih loh chin a nei duh khawp mai lehnghal a, nupa kara sex hman nawm tum luatah sex avanga intih thiamlohna te, uirena te, chhungkaw keh darhna te thlengin a thlen thei á¹­hin a ni. 

Kan pi leh pute khan sex education an hre lem lo va, amaherawh chu, 'Kawplai á¹­ang á¹­hen chu dar lehlam sah thlak ang a ni,' ti khawp hiala nain an lo inhmangaih thei tho va. Chutih laiin sex education buaipuia lehkhabu te hial ziak tawhte pawhin an kawppuite an á¹­hen ve tho bawk a. Heimi ka han sawi lanna chhan chu, sex education hi kan hnawl vek tihna a ni lo va, a á¹­ul chin chu kan inzirtir bawk tur a ni. Amaherawhchu, nupa kar nghehna ber leh hlimna bulpui ber a ni lo va, thil á¹­ha lo zawk zir chhuah a awl em em bawk a, chuvangin kan ngai thupui lutuk tur a ni lo tih kan hriat tlan nan a ni.

Nupa nghehna leh hlimna tak tak chu sex ah ni lovin Pathian á¹­ihnaah leh Pathianin mihring awmphung tura a ruat ang zah taka vawn tlatnaah hian a awm zawk tih hi kan hre reng dawn nia.

Sari khan a pasal Abrahama kha, "Ka lalpa" tiin zah tak leh mawi takin a sawi a, hetiang hian koh pawh a ko ngei bawkin a rinawm. Thûk taka zir chian chuan hei hi ṭawngkam ṭha satliah mai a ni lo va, a pasal laka a inpumpekna leh a inhlan pumhlumna nun thûk tak aṭanga "Ka lalpa" ti a ni a. Hetiang hian Bible zirtirna zirfiahna tak takah chuan hmeichhia chuan a pasal chu Pathian ang tluk deuhthaw hialin a en tur a ni a, a zahin a thu a awih hle tur a ni. Thuthlung thar lam tirhkohte pawhin he zirtirna hi an pen bo san lo.

Tun laiin hmeichhe tam takin nupa kar leh chhungkuaah thu neihna engemaw chen neih tumin a chuhin an chuh á¹­hin a, chu chu thil dik tak leh hmeichhe dikna chanvo ni ve hrim hrimah an ngai tawh hial zawk a, chhungkaw tam takah buaina leh harsatna lian tak an thlen fo á¹­hin. Kristiante zingah chuan hetiang hi tih dan tur a ni lo va, Bible zirtir dan pawh a ni lo tih kan hriat a pawimawh.

Chhungkuaa thuneihna hi nupui tan a chuha chuh chi a ni lo va, nupui chu pasal hnenah a inpumpek pumhlum hmak mai tur a ni a, pasalin thuneihna a pek chin chu lawm taka pawmin á¹­ha takin a thawk mai tur a ni. Hemi chinah hian nupui thinlung a hmin zan chuan nupa an hlim a, chhungkua a zahawmin a hrisel bawk á¹­hin. Hei hi a Pathian thu em em a ni.

Pathian thu chuan, 'Hmeichhe lu chu mipa a ni a, mipa lu chu Krista a ni' a ti a. Ephesi 5:22-23 ah chuan, "Nupuite u, Lalpa hnena in intulut ang hian mahni pasalte hnenah intulut rawh u. Krista chu amah ngei taksa chhandamtu nia kohhranho lu a ni ang bawk hian, pasal chu nupui lu a ni si a," tih kan hmu bawk a. Mahni lu atana Pathianin a pek, amah pawhin duh taka pasal atana a pawm tawh hnena inpumpek pumhlum duh leh si lo hmeichhia chu nupui á¹­ha a ni thei ngai lo vang a, chhungkaw chawk buaitu leh nupa kara inremlohna thlentu mai chauh a ni fo ang. Pathian thuin a delhkilh tlat tawh a ni.

Hmeichhe á¹­henkhat chuan, 'Mipa hi rin tlak loh leh an thu zawm tlak loh an tam a, akip akawia an thu zawm vek hi a á¹­ul ber lo" an ti bawk á¹­hin a. Aw hmeichhia, han ngaihtuah chiang teh, pasal atana i pawm hma khan chu chu i ngaihtuah hmasa tur a ni asin. Kristian hmeichhia i nih chuan hei hi i vawng reng tawh zawk tur a ni, "Hmeichhe lu chu mipa a ni" tih leh, "Pathianin a zawm tawh chu mihringin á¹­hen suh se" tih hi. Chuvangin Kristian hmeichhia chuan pasal a lo nei fuh lo deuh a nih pawhin, he a khualzinna ramah hian a vanduai deuh a ni tih hi a inpawm mai tur a ni a, rinawm taka Pathian thu vawng tlatin a pasal laktlak loh ve tak hnenah chuan a inpumpek pumhlum tho tho tur a ni. Pasal lak tlak loh tak nei fuh palh tan pawh hei hi chhungkaw tana a á¹­hat dan ber leh a tlo dan ber a ni tho tho.

Mipate hi Pathianin hmeichhia aia chungnung zawk tura a duan an nih vang pawh a ni ang e, an nupuite chu khawvel thilah an aiin fingin thiam zawk mahse, sum thawk chhuaktu leh chhungkaw chawmtu zawk pawh ni mahse, nupuiin a chung en loha a laka a inpumpek pumhlum loh chuan an thinlung a dam ngai lo va, an hrethiam thei ngai lo va, chu chuan nupa karah khi a siam a, chhungkua a nghawng a, hlim lohna leh keh darhna a hring fo á¹­hin. 

Hetih rual hian pasal pawhin mawhphurhna a neih hi a hre reng bawk tur a ni a, lu atan Krista a vuan tlat tur a ni. Tin, Bible sawi angin a nupui chu a taksa peng a ni tih hriain a hmangaihin a duat hle tur a ni a, chu chu Pathian thupek a ni tih a hre reng tur a ni. Pathian thupek ngai pawimawh lo mihring chuan Pathian rorelna awm sa chu he leiah la la hian ama taksa chung ngeiah a tuar ang.

Aw le, engpawh ni se, chhungkua leh nupa hlimna tur atan hian mipa aiin hmeichhiain mawh an phur lian zawk tih hi han tar lan ka duh chu a ni a, hei hi a Pathian thu hle bawk a ni. Heng hi en ila. Genesis 2:18 ah chuan, Tin, LALPA Pathian chuan, "Mihring amah chauhva awm hi a tha lo ve: a mah ṭanpuitu tûr a kawppui âwm mi ka siamsak teh ang," a ti a. Tin, 1 Korinth 11:9-ah pawh, "Mipa hi hmeichhe tana siam a ni hek lo; hmeichhia erawh chu mipa tana siam a ni zawk." tih kan hmu bawk a. Heng aṭang hian hmeichhia chu mipa tana siam a ni tih leh, nupa leh chhungkaw hlimna atana an mawhphurhna pawimawh zia chu kan hre thei awm e. Hmeichhiain amah siam a nih chhan, mipa tana siam a ni tih a hriat lohna leh a pawm duh lohna nupa leh chhungkua chu an buai nuaih mai loh nakah.

In rilruin in á¹­henawm khawveng á¹­heuh kha han thlir kual den den teh u, chhungkaw zahawmlo leh awhawmlo, fa fello leh laktlak loh neite kha han dap kual den den teh u. A thlangpuiin, zaa sawmriat bawr vel zet hi chu Nu berin a pasal (mipa) tana siam a nih a inpawm duh lohna leh pasal laka a inpumpek duh lohna chhungkua, hmeichhe rorelna leh inlulinna chhungkua an ni deuh zel ang. Amaherawhchu, hetianga fa fello leh chhungkaw awhawmlo zawng zawng hi an vai chuan hmeichhia vang chu a ni vek bik lo va, hmeichhe fel tak, pasal zawk nun dik loh rah pawh engemawzat zawng an awm ve bawk e. Sawi tawh ang khian zaa sawmriat vel zet erawh chu chhungkaw pa ber Pathian á¹­ih mi tak pawh ni mahse, an pawn lam lan dan mai aia thuk zawka an chhungkaw nun ril zawk han chhui chian chuan 'Hmeichhe inlulinna leh rorelna chhungkua, nu berin pasal (mipa) tana siam a nih a inpawm duh lohna chhungkua' an ni deuh zel ang.

Tichuan, Pathianin chhungkuaa chungnung ber ni tura a siam 'Pa' tih lawm chu 'Nu' mawhphurhna a ni a. Chhungkuaah Pa a lungawi chuan chhungkua a hlim á¹­hin a, Pa a lungawi loh chuan thil engkim a khawbaw zo vek á¹­hin.

Hmeichhe tam tak chuan, an pasalte lakah intulut pumhlum lo mahse an hmeichhiatna hmanga tih lawm mai theih reng turah an ngai á¹­hin a, an hre fuh lo deuh a ni. Mipa chuan an mamawh laiin engkim mai hi an 'aw e' liam mai mai a, fianrial rilru fimah erawh an lung a dam kim thei chuang lo. Tin, mipa hi Pathianin hmeichhia aia chungnung tura a siam an nih avangin zei taka nupa nun hman puia lungawi kumhlun mai chi an ni lo bawk a ni. Chuvangin mipate lungawina ber chu hei hi a ni, eng dinhmunah pawh an nupui te chu an lakah an inpumpek pumhlumin an hmin zan tih an hriatnaah hian.

Tin, hmeichhia chuan a pasal chauh ni lovin a pasal chhungte zawng zawng pawh a chhungte atan a nei tel nghal tih hriain chhungkaw hmangaihna dik tak chu an chungah a lan tir bawk tur a ni. Pasalte chauh hmangaiha pasal chhungte hmagaih tel thei lo hmeichhia chuan leilung dan leh Pathian dan a zawm lo tihna a ni a, harsatna leh buaina hnar a ni fo á¹­hin ang.

Hmeichhia hian fing leh remhria hi an inti hma em em mai a, an chhungkaw chunga buaina leh chhiatna tam tak lo thleng hi anmahni vang a ni tih an chhut let duh loin anmahni vang a ni tih an pawm duh lo fo thin. Hmeichhe finin tuikhur ral a kai lo' tih kan hnam upaten an lo sawi hi an nihna dik tak a ni tih hriaa pasalte zah thiam apiang hi 'Hmeichhe fing' chu an ni zawk a ni.

Chuvangin hmeichhe fing chu a pasal leh a pasal chhungkuaah inpumpek hmak sela, a pasal thu chu akip akawiin han zawm hmasa phawt mai sela, tichuan pasal thinlung lawm chuan nupui hnenah thuneihna chu a hlan let zung zung tawh mai á¹­hin a, chhungkuaa thuneihna chu nupui tan a chuha chuh ngai lovin pasalin phal takin a pe tawh mai á¹­hin. Tichuan nupa an hlim a, chhungkua a hrisel a, mite hmuhah chhungkaw zahawm an lo ni á¹­hin.

No comments