Lalpa ram min pek chu

Rev. Lalthankhuma

Kan thupui ‘Pathian nena len dun’ tih a ni a; amaherawhchu, ka rilruah he hun chang tura ruat ka nih atangin thil tam tak a lo thleng ve a. Chuvang chuan a inzawm tlang vek thova ka ngaih avang leh kan ram hnukah hian Pathian thu kan mamawhna lai tak te, han sawi chhuah a chakawm avangin kan thupui Pathian nena len dun tih chhunga mi tho keima rilru lunglen zawng tak han sawi ka duh a. Chu chu “Lalpa ram min pek chu” tih a ni a. Mizorama Kristiante hian ngaihtuah tur kan ngah hlein ka hria. 1994-ah Gospel Centenary kum zana kan lawm zo tawh a, chumi atanga kum 12-na, vawiinah hian harhna thlen kum 100-na kan lo lawm leh ta a. Kum 100 hi thil namai a ni lo tih i hria ang u. He Chanchin Tha kum 100 kan lo kawl tawh hian kan ram hi khawi nge min hruai thlen tih hi i ngaihtuah ang u. 

Haleluiah rin vak leh lâm chiamna hi lo tel ve phawt teh se. Amaherawhchu, kan thinlungah hian Revival tak tak hi thleng se a va duhawm em! Heng kan harhna min hruai fo thinte hi kan thinlung pawnlang zawkah hian a tal ral fo thin niin a lang a, kan harhna hian a pawi ka tih ber chu kan ram leilung a thleng pha ve lo hi a ni. Hemi avanga retheihna lo pung ta leh Pathian aia pathian dang duh zawkna lo piang chak lutuk hi thlarau lam mit menga han en tak tak chuan Chanchin Tha kum 100 chuang kawltute ram leh hnam, heti khawpa sawi nasa leh ngaithla nasatute min thlenpui chin hi lungawi kim a va har si em! Amaherawhchu, a thim lam thlir ka tum ve lova kei chuan, Pathian a awm a, Pathianin kan ram leh hnam min kaihruai zel, Aman a duh angin min kaihruai zel dawn a. A rorelnaah hian kan tel ve miah lo va; tin, chu Pathiana chu kan hlauh a tul a, chu Pathian nen chuan kan len ho a ngai a, kan len dun a ngai a ni tih erawh chu a thutak lama harhnaah hian hriatnaah ni tawh lovin, a taka nunpui tura a thutaka harhna dikah hian he Centenary kan lawmna hnu atang hian Zoram mipui hawi her leh kan chetzia leh nungchang zawng zawng hi lo inthlak danglam ve thei sela tih hi kei ka tawngtaina a ni. Chumi a nih theihna tur chuan vawiina lo kal khawmte hian khati zawng khan kan rilruin i han ngaihtuah ho teh ang, i han share-ho teh ang tih hi kan insawmna hmasa a ni.  

Tichuan kan innghahna tur chang, Bible chang thenkhat han chhiar ila. Ezekiela 36:26 atang hian Pathian thu i lo ngaithla teh ang u. “Thinlung thar ka pe ang che u a, in chhungah thlarau thar ka dah ang, in tisa ata thinlung, lung anga sak chu ka la bo ang a, thinlung tisa anga nem ka pe zawk ang che u. Tin, in chhungah ka thlarau ka dah ang a, ka dan siamah ka lentir ang che u a, ka thupek chu in vawng ang a, in zawm ang.” Galatia 5:16-na chaiuh hi chhiar zui bawk ilangin, “Chutichuan hei hi ka ti a ni, thlarauvah awm rawh u, tichuan tisa chakna chu in zawm dawn lo nia,” Hebrai 11:16 thu hi ka’n chhiar leh ang e, “Nimahsela tunah zawng ram tha lehzual châk an lo ni a, chu chu vana mi a ni. Chutichuan Pathianin an Pathian tiha awm chu a zak lo ve, an tan khua lam a lo buatsaih tawh si a,” Lalpan a thu kan za atan malsawm rawh se. Amen. 

Mi thiamte chuan heti hian an sawi a, “Mi puitling tehna chu a kumah a ni lo va,  mawhphurhna a lak danah a ni zawk,” an ti a. Hei hian thu nasa takin a sawiin ka hria a. He Chanchin Tha kum 100 zet kan lo kawl tawh leh harhna kum 100 kan lo chen tawhah hian Chanchin Thaa kan mawhphurhna hi mi mal hian eng angin nge kan lak ngam le? A kuma chu kum 100 lai a ni tawh a; amaherawhchu, Chanchin Tha atangin mihringten kan mawhphurhna kan hlen tur lam kan hawi a, he Chanchin Thain min hruainaah hian khawi nge kan thlen tih hi mahni theuh vawiinah hian lo inzawt nawn leh ila ka duh hle mai.  

Chutiang chuan helai kan thu Lalpa min pek ram chu tih hi ka ngaihtuahnaa a lo lan dan angin ka rilruina tunlai kan ram awm dan leh kan dinhmun atanga pawimawhna awma ka hriat danin ka’n sawi lang ve bawrh bawrh dawn a ni a. Eden bawhchhiatna avang khan kan ram chu thenin a lo awm ta a. Pathian nena lendunna hlimawm tak leh nuam tak chu a duh taka Ama anpuia a siam mihring chungah chuan thlemnaah ama duh thu ngeia a intukluh avangin Pathian lakah helin, dovin, Pathian lak atangin thenin a lo awm ta a. Pathian lam hawi thin mi zia, Pathian lam hawi thin thinlung a neiha chu ama lam hawi a lo ni ta a. Pathian hmangaih aiin amah a lo inhmangaih ta a. Pathian ngaihsak aiin amah a lo inngaihsak ta a. Chuvangin, chu Eden huan atang chuan hnawh chhuah a lo ni ta a, Pathianina hmun a chan thin hmun laili berah chuan amah mihringa chu a lo lian ta zawk a. Chuvang chuan Pathianin a duh angin mihringah chuan thu a sawi thei ta lo va, ro a rel thei ta lo a ni. Chuvang tak chuan chu lama chu in ei chuan ‘in ei ni la lain in thi ang’ tih a nih avangin an lo ei tak si avangin thihna ram lamah chuan an lo pen lut ta a. Chu thihna ram chhungah chuan awmin ama felna leh a theihna zawng zawng chu ring zel chungin chutiang chu a neiin nun chu a hmang chho ta a ni. 

Aw le, khati zawng kha chu tam tak sawi ka tum lo a ni. Amaherawhchu, thil pawimawh ber nia ka hriat chu vawiinah hian he thihna ram leh nunna ram hi kan thliar fiah thiam tawk em aw? He harhna kum 100 thlenna leh a 200-na bi kan thlen chhohna turah hian Zoram Kristiante hian thil kan ngaihtuah ngai leh kan ke pen nghalna tur atana ka’n duh chu he thihna ram atang hian Pathian hmangaihna avanga Isua Krista Chatuan ram rawn inher chhuak leh turah chuan thihna ram leh chatuan ram chu kan chhia leh tha hriatna tuifima theh faia kan awm tawh hnuah hian chu ram chu kan thliar hrang thiam em aw? Khawi ram zawkah nge kan awm tih hi kan hre chiang thiam tawk em le?  

Kan duhthlanna hi kan nun pum pui her velna atanah thil pawimawh ber lai a nih avangin. Chu lai takah chuan boralna ram zawka la ding chung leh boralna ramah a nawmna leh a hlimnate chen chung hian thlarau mi ang taka thui taka kal theih a ni a. Chung zawng zawngah chuan Thlarau Thianghlimina min pawl thinna leh a thutaka min hruai thinnaah hian helaia ram hnih chungchang hi ni tin nuna keimahni mi mal nuna lo lang thin, kan hriat fiah leh kan hriat fiah ngai chu a ni. Aw le, kha kha chu keimahniah hian a chiang sa tawh a, kha lam kha chu kan lut thuk vak lo vang. Amaherawhchu, tizawng hianin Lalpa min pek ram chu, tih lai kha  han pawh thlep thawk ang leh, chu ram chu Pathian nena lendunna tak takna hmun tur a nih avangin, a nih tawh mek avang hian chu chu vawiinah hian chiang leh zawka helaia lo pungkhawm leh kan zavaia hriat nawn leh atana ka duh chu a ni a.  

Philipi bung 5-ah khan Pathian tluka awm thlahlel hlei thei lova, mihringte anga lo piang a, bawih anga lo insiam a, amah leh amah rawn inti tlawm a kha kan hmu a. Chumi avang leh amahin a intihtlawmna hmunin a rawn hruai thlenna hmuna chu Kalvari kraws-a thih tleitlakna hmun, Pathian lungawi taka hawisantute,lungawi taka do thintute, leh lamah kan sawi chuan a ni lo lama hlimna zawng thin te, ropuina tak tak ni lova ropuina zawng thin te, ropuina dik leh ram tlo, chatuana ram tur chu an hmuh theihna turin chu bo thinte thinlung tlangsang chu he Kalvaria tlawmna tawpah hian Ama rualin min hauh hniam ve leh ta a. Chu thihna, amah thihna tawmpuia luhpuite zawng chuan chu thinlung Pathian rorelpui theih lohna hmunah chuan Pathian duh dan zawng hawi thei tura thinlung inthlak thleng, nakina kan sawi tur lo lanchhuahna tura kha hetah hian a lo lang ta a. Chuvangin, chu kraws-ah chuan ama rualin Pathian thu awih lo thinlung chu hnuk hniam a, sual lam hawi thin chu chhu keh a, amah hre tha duh lo thinlung chu a la bo va, hmangaihna tak lo luanchhuahna hmunah chuan a vuakna vualtea tihdamin kan awm ta tih ang khan. Chu damna chatuana damna hmunah chuan Pathian fapa inthawina chuan min lo siam thar leh ta a ni.  

II Korinth 2:5-ah khan a sawi chiang khawp mai a, “Chumi avang chuan tu pawh Kristaa a awm chuan thil siam thar a lo ni ta, thil hluite chu a ral ta a, ngai teh u, a lo thar ta” a ti a ni. Hemi avang hian Pathian nena inremna leh amah nena inpumkhat lehna chu, chu fapa Isua thihna leh thawhlehna avang chuan min lo siamsak ta a ni. 

Vawiinah hian duh tak te u, hei hi kan hriat ka duh a ni. Hei kum 100 heti tak hian kan lo kal tawh a ni. Kan tihsual pawh a awm ang, kan tih dik pawh a awm ang. Amaherawhchu ngaihtuah nawn fo ila ka duh chu, kan Pathian biak dan kal hmang leh kan han tih dan reng reng hi ngaia neih, culture-a neih a awl khawp mai a. Thlarau lam nun khawih che chuang miah lova lâm a theih. Pathian thu pawh tui takin a sawi theih, kha lai kha thil hlauhawm tawp a tling a ni.  

Hei kum tam tak, kum 100 kan lo then tawhah hian ngaia neihna boruakah hian kan ram hi a lut ta em ni aw! tih min hriat chhuahtir a, hemi a nih avang hian harhna dik, Pathian hmuh chianna leh a duh ang, mi tin nuna kalpui tura harhna tak zet hi a lo thlen a ngai a ni. Hei hi ka ngaihtuahna pakhatah chuanin Eliza kha Jezebeli hlauva a’n tlanchhiat khan Sermon hmasaah khan kan ngaithla tawh a, Juniper thinghnuaiah a mu ta a, a hah lutuk kha. Tahchuan Pathianin vantirhkoh a zuk tir a, tah chuan a zu beng harh a, ‘tho la ei rawh’ a ti a ni. Chhang lungsaa hem hmin sa leh tui thawl a bulah a awm a ni. Chu chu a tho va, a ei a, mahse a mu leh ta mai a tih kan hmu a ni. Mu leh ta mai chu, a ei a, a in a, a mu leh ta mai a, awmzia a nei lo a ni. Amaherawhchu, vantirhkoh chu a lo kal leh a, ‘tho la, eiin in rawh, i kalna tur a hla hle si a, i chelh lovang e,’ a ti a. Tichuan, a thova, a ei a, a in ta a.  

Chu thil avang chuan a lo chak ta a, Pathian tlang thlengin ni 40 leh zan 40 a kal ta a,’ a ti a ni. Vawiinah hian hei hi i hre reng ang u, Pathian lam chan a awm a, kan lam chan a awm ve a ni tih kan hriat a tul a ni. Thlarau lam mitmeng min pe a, thlarau lam mitmeng awmziain a kal tur a ni. A nunin a takin a lantir tur a ni. Hriatnaa mahni thua awm hi thihna a ni a, a taka chantirna hi Pathian ram thlenna a ni. Chuvangin, Pathian ram lo thleng rawh se kan tih chuan Pathian thu hi a taka chantir zel hi a pawimawh a ni. Chu lai Pathian thu a taka chantirna rama chu Pathianin ram min pek chu a ni. Chu ramte chu ka lung tileng thintu hi a ni. Chatuan daihin Pathian thuawihnaah chuan vawiinah hianin a duh ang taka a siam tharte hmaah chuanin chatuan famkimna, chatuana rorelna, chatuana ro chhe lo chu min lo pe ve ta a. Chu inthawina lungawithlak tak fapain a rawn hlen tak avang chuan he nun tawi tak hi chatuan nen a thlunzawm ta a. Chu rama mi dik takte hnena a pek chu a mi dik takte hnenah chuan nat zelna leh thi zel chunga damna a ni tlat a, rethei chunga hausakna a ni a, tuar zel chunga damna a ni si a. Chau zel chunga hausakna a ni bawk si a, chu lai ram atan chuan he kan  thlarau lam muhil tawh hi min kaihharh sak a, thlarau tharin min thuam a, silhfen thar chatuan daihin min kai tho ta a nih chu. 

Chuvang chuan hmangaihtu Isua nen ni tina kan lendunnaah hian chu kawng min buatsaihsak leh a ram min buatsaihsak thleng turin kan nunah hian Thlarau Thianghlimin min sawm a ni. A chhia leh a tha thliar hran theihna thlarau lam mitmeng min pe tawh. Chuvang chuan vawiinah hian he harhna kan dawn tawha hi harhna dik a lo nih theihna tur chuan, a tha lo kha a tha lo lo ni tawh rawh se. A tha hi a tha lo ni tawh rawh se, tah chuan a tha lamah khan Lalpa kan pawl ang. Chu chu min tundin a tumna ram chu a ni. Chu chu chatuan daih atan a mawi ber, a siam thara chu a ni. Chu lama tang zel tur chuan vawiinah hian Zoram zofate kan kal a ngai. Chumi zawnah chuan heti zawng hian i han enthla chhin teh ang. 

Nichina kan chang chhiarah khan Ezekiela ziaka mi kha a ngaihnawm hle mai. Thinlung thar ka pe ang che u a, in chhungah thlarau thar ka dah ang. Thinlung thar ka pe ang che u, a tih hi eng nge ni a awmzia? Vawiinah he lai hmuna lo kal khawm zawng zawngte hian han ngaihtuah teh u. Thinlung thar hi i nei tawh em? He thinlung nei lova he laiah i lo kal a nih pawhin a pawi lo. Amaherawhchu, thinlung thar i neih a ngai a ni. Pathian hian a duh angin ro a rel thin. 

Hremhmun a siamte hi hremhmun hlau loten ngaih ti tha ngawt lovang u khai! Pathianin a duh tawka a thuawih lote a hremna tur a siam, hremhmun hi chu a hrehawm tawk ang tih hi i ring ngam ang u khai! Chumi a nih avang chuan tu ma tlak a duh lo va, tu ma thlen a duh lo va, hemi avang hian a dawh thei a ni zawk a, hemi avang hian ngaihtuah chiang ila, he thinlung hel hmang hi kan la hauh a nih chuan thinlung thar ka pe ang che u, a tih hi ngaihthlak thiam a ngai ang. Chuti zawng chuan hei hi ka ngaihtuahnaah a lo kal ta a, eng nge ni thlarau thar a tih hi ni ta ang? Thinlung thar a tih hi eng nge ni ang? Thinlung thar chu hei hi a ni. Nichina ka sawi tak ang khan mihring chu a duhthlanna, chhia leh tha hriatna hian amahah awmzia a neih thui ber avangin a duhthlanna chhia leh tha hriatna, ama lam hawi tlata kha, Kalvaria Lal Isua thihna, pa  thu awih zova a hlen chhuahna khan, chumi chhunga a hnuhluha te chuan pa lungawina lamah khan Pathian duh zawng atana nun thar an neih an hria a, an tana inpea lamah chuan an duhthlanna leh an chhia leh tha hriatna chu an hertir ve ta a. Tah tak chuan Pathian nena inpawlna chu an nei ta a. Chuvangin mizia her kawiha awm, hemi mizia her kawiha awm a tih hi sual kha a ni a. Pathian lam hawi kha her kawih a lo nih khan sual a ni.  

Amaherawhchu, cher dik a lo nih leha Pathianin mi sual ber pawh mi fela min chhiar takna, mitthi leh amah hre lova bo mekte mi nunga min pawmna, a hmangaihna leh a khawngaihna avang liau liauva, kha chhandamna min pek avanga amah nena inpumkhat lehna va hriatchhuah, an thinlung a lam hawia kha a ni. Aw, vawiinah hian Zoramah kum 100 chuang a dah ta. Engtin nge hei hi kan hman ve? Ze herh pui khan a la hnuk kal zel che em ni? He ze herh dik leh hian a hnuk kal ve tawh che em? I thinlung chu Lalpa pe la, i thinlung chu Lalpa lam hawitir la, a duh ang atana a hmanah inpe la, a rorelnaah hian lungawi rawh. Hei hi a tha tawk a ni. 

Kristian nunah hian thil sut ve tur a awm ve fo thin a, ka rilrua thi thei lo ka sawi ve fo pakhat chu Pathian duh zawnga lungngaihna chuan chhandamna tura simna a thlen a, chu chu inchhir awm loh tak a ni. II Korinth 7:10-ah khan a ti a, “Pathian duh zawnga lungaihna hi eng nge ni?” Chu chu ni tina ka nuna ka chhiar ve chu a ni a, vawiinah pawh tu emaw talin kan hlawkpui theih nan hei hi ka sawi a ngai a ni mai thei. Ka rilru a luah hle mai.  

Gethsemani huanah Lal Isuan a lungngaih tawp a thlen lai khan a thlan chu a lungngaih nasat avangin thisen lian tak angin a far a. A lungngaihna chu a nasa hle mai. Chuta a rawn sawi chhuah taka chu ‘Ka pa, a theih hram chuan he no hian min pel lul rawh se, mahse keia thu ni lovin, Nangma thu ni zawk rawh se.’ A duh dan a ralna hmunah Pa duh dan a lo ding chhuak a. Chu chuan a hnuh hnaih tura te dinhmun chu a ko thleng ta a. Chuvang chuan kan dinhmun a lo thlen avangin pa lungawina inthawina tling chuan pa lamah min lo tidam a, min lo tinung ta a lo ni reng mai a. Fapa duh dan leh pa duh dan inkalh atang khan fapain a duh dan pa duh dana a pakhatna chiaha kha leilung damna a lo ni tlat mai. Aw, he kan nun chhungah hian ngaihtuah ila, ni tin zan tin kan ngaihtuahna, suangtuahna khawvelah hian, khawvel ropuina, sum leh paite, dinhmun sang leh dinhmun tha te, nasa takin a lo kal a ni. Eng pawh ni se, kha lam chu kan thawhrim phua kan nei a nih chuan a tha. Amaherawhchu, ka sawi duh laia chu, i duh dan kalha Pathian duh dan lo thlenga kha, A mi i nih tawh chuan i duh dana kha rawlh tlang tawh suh ang che. Lalpa duh dan kha tlangtir ve la, a duh danah khan inhlan zo rawh. Chu chu Pathian nena len dun dan thuruk chu a ni. Hei hi tu man min hmuhpui loh, min tawmpui loh ramah pawha Lalpa mi hriat nihna chu a ni. Chuvang chuan vawiinah hian thinlung thar chu, chu chu a ni ta a. Ama lam hawi a, mizia her dika kha a lo ni ta a. Heng mite hi Lalpa mi hriat, Lalpa  hretu dikte chu an ni. He ramah hian chutiang mi chu Lalpan tam tak a nei a ni. Chuvang chuan chu Lalpan ram min pekah chuan kan lut mek a ni. Kan lut zel ang. 

Hemi chhungah hian a rawn thlen pawimawh tak pakhata chu nichina Eden bawhchhiatnain a ken ram pahnih siamtu, amah Pathian aia a lenna hmunah khan, Pathian a lo lian ve ta a. Marka chhungte chuan mihringah hian Pathian aia lian a awm phawt chuan Pathianin, Thlarau Thianghlimin eng mah a ti thei lo, a ti a ni. Vawiinah hian he Revival lawma kan rik mup mup lai hian naktuk Thawhtanni hi han thlir chhin ta ila, kan hna ngaiah kan kir leh ang. Kan bazar ah, kan office dawhkanah, kan eizawnnaah kan kir leh dawn. Khalai ka va thlen chiah khan he harhna ni hi kan hriat chhuah ka duhna chhan pakhat chu Pathian aia lian a lokal leh dawn a ni. Vawiina harhna hian kha kha su thiat rawh se aw, Lalpa mi hriat i nihna kha, chatuan ram chhe thei lo a pek che kha tung ding zel turin chutah chuan chu sualna su chim tura thlarau thiltihtheihna i kawla kha a takin lo par chhuak tawh rawh se. Zu ngawlveina hmuna miten in sim thei a ni. Eliza chuan Harhna tih chakna chhang, lungsaa hem hmin leh tuithawl a’n in chuan a lo chak ta a. Chak ta kha thu reng sela, mu leh mai sela, tui takin a mu ang. Mahse a kal tak avang khan Pathian tlang a thleng a ni. Kan tih ve tur hi chu chhuah a ni, A va pawimawh em!  

He laiah hian Zoramin kan dai keh tur a awm a ni. Chuvang chuan awh loh turte kan awt a, neih loh turte kan nei a, kan thlarau lam nun nek chep leh tichhe thei tam tak kan kawl a, kan nei a ni. A buaithlak em emna a ni. He kan ram Kristian, Hindu sakhuain tunah hian nasa takin min run a ni. Tunah ngei pawh hian thenkhatte chu an buai khawp mai. Thinlung tiruak a, exercise Yoga hmanga thinlung han tihruah vek a, Pathian chungnung ber Brahma-in a luahkhah nih theihna kawng an sawi mawi khawp mai an ti a. Hei hi hman atang tawha lo kal zel a ni. Vawiinah kan Aizawl ngeiah pawh hian Headquarters an nei tawh. Thalai tam takte chu a hip a; mahse, kha thinlung ruak hnawhkhattua kha Pathian phuahchawp mai a ni. Philosophy atanga hai chhuah a ni. Hemi avang hian Isua lei leh Van siamtua kha, ‘Ka hnenah lo kal ula, keiman ka chawlhtir ang che u’ ti theitua kha, a dal theitu leh a aia lian a lo lang dawn a, Isua mi tak lote chuan hei hi an la zawh mai dawn a ni.  

Hemi avang hian he ram min pek chatuan daih tura tundin tawhah hian Zofate Chanchin Tha min kai harhtuah hian kan din ngheh a va pawimawh tehlul em! Chuti zawng chuan vawiinah kan ngaihtuah a ngai. Hei min run nasa khawp mai. Kasauti kan tihte pawh, nu tam tak chuan a film hminga mi hi an hming tih ka lo hre lo. Tunah pawh ni 18-ah hian a tu emaw ber a lo kal dawn a ni awm e, a hming ka hre ve lo. Amaherawhchu, hemi ringawt  ngaihtuah hian nu tam tak hi chu an mu thei lo a ni ang. Ka hauh apiang chu ka vaw ngei ngei ang, chu chu in tih vaih chuan Sunday School a dal a, Nilai thupui a dal a, inkhawm a hliah zo hle mai. Hei hi kan ram ni lovin kan sakhuana runna tur atana Hindu-hovin thiam taka an tih asin. Engati nge he dawi bur hian min tih ât tak le? Chanchin Tha dangah kan peng ta em ni? Aw, he lemchan harhna hi lo bo sela, chatuan ram hi lo eng dik tak sela ka va duh em! Hei hi a dik lo a ni tih hriatna leh a dik a ni tih hriatnaah hian Lal Isua avanga ral ngam hi eng zat nge awm le? Vawiinah hian chan ngam turin a ko tawh che a ni lawm ni? Tichuan, he thinlung thar, mahni ngei kan lalna hmunah Isua a lo kal a, a duh danin min kaihruai a, a hnen min hruai thleng turin a ropuina hmu thei turin kan thlarau nun a khawih harh a ni. 

Tin, a dawt lehah pakhat a sawi kha, thlarau thar ka dah a ni. Ngun takin lo ngaithla rawh u, hei hi a pawimawh a nia, a pawimawh satliah a ni lo. Hawrawppuiin a pawimawh a ni. Eden bawhchhiatnaah khanin hei kan en kan en a, hrilhfiahna bu tha leh eng emaw kan tih pawh hian ka rilru a sawh sawn thiam lo va, min puih mah mah zawk avangin vawiinah hian ka sawi dawn a. Kha, kan sawi loh tur duhthawh thil a nih pawhin, min chhan thei tur an awm ang tih ka ring. In thi ngei ang a tih hmaa Pathianin a hnarah nunna thaw a thaw lut a, chu nunna thaw a thawk luha chu Pathiana nunna spirit tak a ni. Chumi a spirit Pathiana nunna a nih avangin Adama kha mi nung a lo ni a, Pathian nena inpawla leng ho, leng za an ni.  

Amaherawhchu, chu huan laiah thei rah chhia leh tha hriatna in ei chuan, in ei ni la lain in thi ang a tih khan, an han ei chiaha thi an nih khan, he lama nunna spirita kha anmahniah a tawp a ni. Amaherawhchu, la nung zel an nihna erawh kha chu taksa nunna a ni a, thi leh tur nunna a lo ni ta a ni. Amaherawhchu, he thi leh tur nunnaah hian tha, fel, dik, thianghlim, khami zia, tluantling tawh si lova kha a lo tel ve ta zel a. Amaherawhchu, chu chu tluantling lo a nih si avang khan chhandam ngai a lo ni ta a ni.  

Chu tak maia chu vawiinah i Kristian puia kha a nih si chuan a va pui dawn em! In chungah thlarau thar ka dah ang, i nunah he thlarau thar hi a lo thleng tawh a ni. Chung lam duh dana nung ngei a hriatna kha chân pawh huam a, thih pawh huam a, chung lam duh dan dah lal tlat ngamna khawpa thlarau thar kha nangmahah a lo thleng tawh em? Kha kha Lalpa nena len dunna tura hmanraw pawimawh tawp a tling a ni. A pawimawh hle mai. Chuvang tak chuan kha kha Paula chuan tisa dan a ti a, thlarau dan a sawi ta a. Rom 8-ah “tisa dana awmte chuan Pathian an ti lâwm thei lo, tisa lam thilte duh chu thihna a ni si a, thlarau lam thil duh erawh chu  nunna leh thlamuanna a ni.”   

He thlarau thar hi Lal Isua thihna leh thawhlehna, Pathian chatuan remruatin he leilung a rawn deh ni khan Amaha thi tawh zawng zawngte chu thlarau thar chuan amah ring duh apiangte hnenah chu thlarau thar chu a rawn pe ta. “Tu pawh a ring apiang chu an boral lohva, chatuana nunna an neih zawk nan,” a ti mai a ni. Amaherawhchu, he ringtu hi a dang tlat thung. A dang tlat thung a ni. He danglamna hi kan neih phah ang em aw? Chuvangin, Pathian duh zawng a nunpui a, Pathian nen an inrem tlat a, Pathian duh zawngah a leng a, a duh zawngah Pathian a hung lut ngai lo. Chuvangin, Pathian rema, Pathian duh zawngah a leng a, Pathian aw a ngaithla a, Pathian chauh a ngaihtuah thin. Aw, heng hi kan ram hian a takin han thleng ila, kan leilung hi hei hian han thleng bawk sela. Hei, ram te hi kan hal hluah hluah mai a, kan â khawp maiin kan inhria. Hman kumah Missionary Training Centre hi Sap hovin min rawn tlawh a, tun hun ang vel bawk hi a ni a, kawtah an han hawi kual a, a kang dum huam an han hmuh khan ‘Engah nge mahni in in hal in hal le? Engtikah emaw chuan lungpui karah in awm vat dawn hi’ min ti a, ka ngaihtuah thiam vak lo va. Amaherawhchu,  hei kan han tih kan han tih hian kan chhehvela hnim leh thlai, hnim to hi a te telh telh mai a, a lum tial tial ang a, ruahsur a na telh telh ang a, leimin leh sabereka khuangkaih kan tawng nasa telh telh ang a, rial leh ruahpui vanawn a pung zel dawn a ni awm e. Tunah hian meipui thlipui tleh tur awmin an sawi a nih chu.  

Leilung hi thlarauva kan harhna hian thleng rawh se. Thil siam tinreng timangangtu, thlarau mi hi Lalpan thlarau miah a dah ang em le? Inngaihtuah chiang teh ang u khai. Vawiinah hian mawhphurtu zawng zawngte Lalpa hmingin ka sawm che u a ni. Mihring rilru siamthatna hian a ken tel chu leilung siam thatna a ni tlat a ni, i rilru thlak la, khawvel tharah i awm a ni mai a ti tlat a ni. Thlarau thar min pe tawh, Lalpan ram min pekah hian i cheng ang u khai! Thil siamte nen inrem tlatin i awm ang u khai! Hengte hi ngaihtuah tel a va ngai em! Chuvang chuan thinlung thar leh thlarau thar chu Lalpa nena inpawlna a ni.  

Tin, hemi dawtah hian pakhat han sawi leh ila, “Thinlung tisa anga nem ka pe zawk ang che u.” Eng nge thinlung tisa anga nem chu? I tisa kha han khawih teh, a nem a ni. Thinlung, Pathian thu awih tui lo kha, Pathian thu awih theihnain a rawn thlak ta a. Chu thu awih theihna chu eng nge ni? Pathian en zel nun. Pahnihnaah chuan Pathian ngaihsak nun. Nichina kan sawi ang khanin naktuk Thawhtanni a lo thleng ang a, kan hna ngaiah tul takin kan kal leh ang, theihtawp kan chhuah leh ang. A retheia te hi chu kan va rethei em! Zoram dung leh vang te ka’n han fang ve a, sawmnate ka’n dawng ve a, ka’n han kal ve a, a retheia te kan retheih dan ka en hian Pathian hmangaihna leh Pathian khawngaihna hi kan chang zo lo lek lek a nih hi maw le! Heng avang hian i inngaihtuah teh ang u khai, vawiinah hian. Lalpa ram min pek chu e, Isaia’n a sawi kha, “Ka tlang thianghlimah reng reng chuan an intina tawh lovang.” Vawiinah hian Pathian hmangaihnaa min hrut rual hun hi ka va nghakhlel em! Mi rethei berte pawhin kan chanvo hi aw, leilung siamthatnaah hian lo pâr tel tawh sela, lungngaihna ang khat tlangin mi tinte chanvo chang ruala kan awm theihna tur a, chuta min hrut rual hnu lamah chuan Zoram hi han lut ta ila, thu awih thei thinlung, tisa anga nem kha, aw lang chhuak sela a va duhawm dawn em! Chumi atan chuan nang leh kei hi kan harh chuan Pathian nen khatah khan kan leng dun ang. 

A tawp lam kan hnaih dawn ang a. Lalpa min pek ram kha eng nge ni? Africa ramah khuan Missionary pakhat chuan kawng a bo va. A vak a vak mai a, a thleng thui telh telh a, a pik telh telh a, a bo ta em em mai a, tih ngaihna a hre lo va, hmun fai lai pakhatah chuan a bawk khup a, “Lalpa, helai ramah tu ma hriat lohva thi turin ka lo kal lo, Chanchin Tha tu emaw tal hrilh turin ka lo kal a ni. Khawngaih takin ka thih hi chu min phal suh,” a ti. Tahchuan, chutia lungchhe em ema a tawngtai zo ding leh chu a hma zawnah hian hnahthel hi a rawn rap ri sawt sawt mai a, pa rang riai ruai hian thal ngul kuai kul pawp hian a rawn pan phei a ni. A rawn kap ngei dawn tih a hriat avangin a ban a phar a ni. “E, Missionary ka ni a, min that suh, min that suh.” A lo phei zel a, sap tawng a lo hria a, “Engtin nge helai hmun hi i lo thlen theih?” a ti a, “Kei paw’n ka hre bik lo.” “I lo thlen theih chhan ka hrilh ang che, i bo vang a ni,” a ti a. “A tira i lo kalna thleng leh tur kha chuan ni thum kal a ngai tawh ang, i bo em em a ni! Engtia tih nge i duh?” Khawngaih takin ka lo kal lehna hmun kha min hruai thleng rawh. I duh duh ka pe ang che. Ka hruai ang che, thil tih tur pakhat i nei, ka thu i awih a ngai ang. Tunah hian i tan kawng ka ni. Nang chu khawiah mah i kir thei tawh lo, i tan kei chu kawng ka ni, ka thu hi awih ang che. Ka thuin awm ang che, ni thum hnuah i lo kal tanna kawng kha kan thleng ang, i thlen tur ram ka hrilh ang che. Vawiinah hian Pathian ram lo thleng tawh mekah hian kawng kan bo thin alawm. Kan bona chhan tak chu min hruaitu dik Isua kan en lo va, Isua rorelnaah kan lungawi lo va, a rorel lohnaah kan lut a, a rorel lohnaah kan awm vang alawm. A ram min pekah chuan ama’n ro a rel a, a rorelnaa awmte chu he ram chhunga a dahte hi an ni. Mi tin mai hian hmangaihtu Lal Isua hi i dah pawimawh ber ang u khai. Amah hi ropui ber rawh se. Kan thinlung neitu ni rawh se, a rorelnaah hian ni tin zan tin i kal ang u khai, tahchuan he ram min pek hi kan chen ang. He ram min pekah hian kan nung ang.  

He miin a duh ber pawimawh tak pakhat chu a lal berna kha a pawimawh chu a ni. Vawiinah hian ka zawh ve duh ber che chu i thinlungah khan Lal Isua a lalber em? Ka sawi ang khan thil min nektu an tam khawp mai. Thalai tan phei chuan Isua aia thlan tur hi a va tam sawt em! Nu leh pa tan pawh Isua aia thlan tur hi a va tam sawt em! Mahse, lei leh van siamtu Isua hi englai pawhin a tha ber lawr lak fo dawn a ni. 

Chuvangin, he mihring nun baka Isua lalna tiropui thei an awm lo, chumi a nih avang chuan a lalna chhungah awm la, a humhim che ang a, a kaihruai che ang a, i nun pum puiah khan i mamawh tawk ang zelah a kaihhruaina i dawng ang. Hemi avang hian vawiinah hian Isua lalberna ramah, a ram min buatsaihsak chu min pe tawh. Amah nena lendunna leh amah nena kan inpumkhatna min siamsak a ni. 

Hemi avang hian a rorelnaa kan luh a ngai a ni. Theologian ropui tak pakhat chuan “Khawvel chhe tawh leh mihring nun chhe vek tawh, Pathian duh zawnga siam tha leh tur chuan Pathian mi dik takte lo chu tu mah tawk zo an awm lo,” a ti a ni. Kan ram hi Pathian mi dik takte awmkhawmna a ni lo vem ni? Kan ram leh India ram hi, khawvel pum puiin a entawn tur khawpa siam tha leh tur hian siam thata Lalpa kha kan Lal a ni a, a rorelnaah kan lungawi a nih chuan, chu siam that theihna chu nang leh keiah hian a awm alawm maw le. Chuvang chuan thlarauva kan awm a, Pathian duh dan kan tihpuitlin a, ni tin nuna kan lantir phawt chuan Lalpan min ngaihtuah ang. Aman min ngaihsak ang tih hi amah pawh a intiam nghet hle a ni. Chuvang chuan vawiinah hian Lalpa min pek ram chu tunah hetah a intan tawh a, i thinlung ramah a lo thleng tawh a, kha ram duh dan ang khan lo nung tawh ang che. Kha ram duh dan ang khan lo kal ve tawh thin ang che u. Ni tin zan tin hun chu he ram duh dan ang hian awi tlei che rawh se, tahchuan Lalpa ropuina chu i hmu thar zel dawn.  

Chuvangin, kan ramah hian eng eng emaw min nawktu lo thleng mah sela, hmangaihtu Isua kan thinlunga kan dah lal ber phawt chuan kan nghing lo vang. Lalpa ropuina a zual zel ang. Chuvangin, a chhe lai siamthatuah Lalpan min ko tawh a, chu ram tung ding zel tur leh din tur chuana mi atan min siam a. Keimahniah a awm tawh a, Amahah kan awm tawh a. Chuvang chuan amah i dah pawimawh ber ang u khai. Nichina ka sawi Hebrai bung 4-a a sawi ang deuh hian, “Nimahsela an thu ngaihthlak chuan anmahni a ti sawt si lo. Ngaithlatu tak takte nen rinnaa a zawm loh avangin,” a ti a. Kan ngaihthlak fo hian min siam tha lovang tih hi ka va hlau em! Amaherawhchu, vawiin atang chuan he harhna kum 100 kan tling chiah a, a dawt kan kai turah hi chuan nang leh kei hi mi thar kan lo ni tawh ang. Lalpa’n ram min pek hi i siam tha ang u khai! Hmangaihna lo luang sela, inremna lo luang sela, induhsakna lo luang sela, Lalpa ropuina turin he nun hi i chen ang u. Chu chu min dah a tumna a ni si a. 

Lalpa’n a thu kan zaa tan malsawm rawh se. Amen 

Note:   Revival Centenary Lawmna, Vaivakawn Field-a April 9, 2006 (Pathianni Chawhma) Inkhawma a sawi a ni.