Mingo ho ngaihsan Mizo

Apuia Tochhawng

African hnam kawlhsen Masai ho chu an khuaa mitthi an awmin mitthi ruang chu khaw pawnah hyena te eiturin an dah a, hyena te'n an ei duh loh chuan an chhungkua in natna engemaw tak veiah an ngai a, mitthi ruang kha hyena te'n an ei duh ngeina turin bawng thisenin an chulh thin.

Mizote erawh chu kan veng mi leh sa emaw kan khaw mi, kan thian te an damloh chuan kan inkan liam liam a, thihna a lo thlen meuh chuan kan intahpui a, kan inhnem a, Pathian thu nen kan infuih a, YMA nula leh tlangval ten kan len pui a, kan riahpui bawk a. Zingah nu leh paten khawhar chhungte khawhar hlau-in an kawm a, thingtlang hmun thenkhatah phei chuan an lo an thlawhsak a, chutiang chuan kan hnam hi kan lo kal thin.

Aru hnam thenkhat phei chu mitthi an awm chuan an inkharkhip vek a, khawchhungah mitthi thlarau kha a leng vel niin an ngai a, an thlarau kha an inchhunga a luh hlauin tukverh leh kawngkhar an hawng duh ngai lo.

Mizo tlangvalin thlan an lai a, mizo nulain thingpui a sem a, buhfai a khawn bawk a, he hnam ngei mai hi a ni Lalmansapa an tih RB. Mc Cabe ICS kum 1887-1892 a Mizo bawrhsap khan ropui a lo tih em em chu ni.

Mc Cabe chuan, "Khawvel ram hrang hrangah expedition in ka lo chhuak ve thin a, mahse Lushai te anga an khawtlang nun invawn dan anga ropui hi ka lo la hmuh ngai reng reng loh. British province chhungah chuan chhiatni thatni a an inlenpui dan hi ropui ka la ti ber," a lo tih hial ni.

Champhai KTP General Conference kum 2016 a neih takah khan Wales ram atangin F1 choir an lo kal a, an nula pakhat sawi hi an sawi chhawng a, "Mumbai kan thleng a, mipa pakhatin ka hnute a rawn tham vak ringawt a, kutdawhin min zim luih luih mai bawk a, mipa ho lahin it tih hriat takin min thlir doh doh reng a, thinthiin ka muhil ngam lo. Mahse Mizoram kan lo thleng a, kawng a chhia in a te tih mai loh chu ka rilru a dam sawng sawng mai. Mizo te an hawihhawm em em a, vai mipa laka inven ve tung a ngai lo a, an chezia a mawiin an hawihhawm a, an chezia pawh India ram dang zawng aiin a changkang khawp mai," tia an sawi hi ka la hre ve reng mai.

Mizo Lalte khan mizo te hi nundan ze mawi taka nung turin min lo awp a, Lushai Hills Act 1954(Acquisition of chief right) hmangin lalte chu kum 1955 khan bantir an ni a, Mizo union a lo ding a, anni hi The Lushai Hills Chiefship Abolition Act 1952 siamtu leh lal ban theih nana hmala tu ber an ni nghe nghe.

Ni 24 July 1954 ah Village Council member inthlan hmasak ber chu kan lo nei a, VC hnuaia rorelna chu a lo intan ta a ni. VC hnuaia rorelna a lo awm takah chuan lalho tlemte la awm pawh an bang fai ta vek nia hriat a ni.

Kum 1952 thlengin Superintendent kan nei a, kum 1953 atangin DC kan nei ta a, DC hmasa ber chu Mr. SN Barkati IAS a ni nghe nghe.

Mizoram politician zinga ropui ber zinga pahnih Laldenga khan Aizawl khawpui hi tha taka chei a tum a, hma a la viau hman a, pu Thena a rawn lal leh a, power ah intodelh a ngai tiin hma a la a, Aizawl khawpui chhung pawh Kulikawn atanga Bawngkawn thlengin truck pali leng turin a duang a, mahse an tla a, Lalthanhawla a rawn CM leh a, Thenphunga hmalakna ka chhunzawm lo ang tiin Aizawl khawpui kawng duan sa pawh a chhunzawm duh ta lo a, traffic ah kan buai phah ta em em mai a nih hi.

Traffic a kan buai em em lai hian American tourist lo kal pakhat in a sawi ka hriat ve reng chu India ram khawpui dangah chuan Motor zawng zawngin horn an hmet ri a, Aizawl khawpuiah chuan kawng a chep a, traffic a jam nasat ber nen horn ri reng reng ka hre ngai mang lo a, hei hi mak ka ti em em mai a, mizote dawhtheih zia hi a ropui a ni, a ti ve thlawt mai.

Kan nun ze mawina te hi a bo ve hret hret chung pawh hian india rama hnam dang ai pawha hnam hawihhawmah min sawi ve thin tlat.

Mizoram Governor lo ni tawh K.K Paul(2014-2015) khan, "Mizo te hi hnam dawhthei leh hawihhawm tak an ni a, mahse sawrkar tha an nei lo a ni," tiin a sawi bawk.

Kan ram sawrkar hi tumahin an la fak ngai lo a, kan hnam nunphung erawh chu an ngaisang si a nih thung hi..

No comments