Donald Trump - Jerusalem - Temple Sak

Revd Chuauthuama

US President Donald Trump-a chanchin ka hriat tirh chuan sumdâwng hausa a nih bákah wrestling-ah a tui hle a. Vawi khat chu WWE neitupa Vincent Kennedy McMahan nèn wrestling-ah an incho a, a chak záwkin a chak lo zâwk lû meh kawlhsak tûr a ni; Donald Trump-a a chak zâwk a, McMohan-a lû chu a meh kawlhsak ta a ni! US President atâna a rawn invawrh chhuah hlim khân Republican Party-in mi an nei chau deuh a ni ang tih mai tûrah ka ngai a; a ti nek nek a, chak záwk tûra rin Hillary Clinton a hneh ta dêr mai a. US President-ah hian mak angreng takin politics pawh ngaihsak vak mang lo ni àwma lang an tling leh nawlh á¹­hin. Ronald Reagan-a pawh kha film star a ni a, US President atân Republican Partry candidate ah a inpe a, a tling ta mai a; US President zînga ropui ber pâwl a ni ta hial a. Germany a tlawh á¹­um khân Berlin bangpui bulah dingin, Gorbachev-a hnênah, “Gorbachev, open this gate” a ti hmak mai a; khami hnu lawkah khân Berlin bangpui kha mipuiin an chhu chhe ta a nih kha.

Donald Trump-a pawh US President a han ni a, sawi àwm loh pui pui a sawi a, tih àwm loh tak tak tih a tum thu a sawi a; a sawi ang chuan a ti ta zêl mai a. Kristian á¹­ha tak a nih kan hre ngai lo a, tûn hma phei chuan hmeichhe lakah a nghal ru phian a ni mai thei a; US President a nih tâk hnu khuan tu tuten emaw “ani hian min mutpui tawh” tiin intihlàr tumin an rawn puh á¹­hin a; engah mah a ngai lêm hlei lo a. A thiltih á¹­hat langsàr tak chu US President chènna White House-ah Kristianna a tungding thar a; Supreme Court-ah a mi duh zâwng Judge-ah a ruat a; mipa leh mipa, hmeichhia leh hmeichhia inneihna a ngaithei lo a. Chutianga a tihna lamah chuan evangelical Kristiante chu a lamah an á¹­ang tlat a; chu tak chu a chakna hnâr a ni. Vice President Mike Pence lah Pathian á¹­ih mi, Kristian a nih leh Presbyterian a nih zahpui loa puang ngam ngat a ni.

Donald Trump-a thil sawi pakhat, khawvêlin a thlìr ṭhup chu Jerusalem-a US Embassy sawn a tum thu kha a ni; a tum ang chuan a sawn ta ngei rêng a. Palestinian-hoin a tìrah an han do laih laih a; chak lo záwk ta na ná ná chuan do hneh hek lo, nunna chan záwkah an ṭang ta hlauh a. Tûn hma pawhin ram dang tlêm têin Jerusalem-ah embassy an lo nei tawh. Kum 1980, July 30-ah khân Israel Parliament (Knesset) chuan The Jerusalem Law a pass a; Jerusalem chu Israel khawpui (complete & united capital of Israel)-ah a pawm a. President, Parliament (the Knesset), Supreme Court leh sawrkar office-te chu Jerusalem-a awm tûra tih a ni. The Jerusalem Law pass hnûah Jerusalem-a embassy neite chu Tel Aviv-ah an insawn ta hlawm a; insawn chhuak hnuhnung berte chu El Salvador leh Costa Rica an ni a, kum 2006-ah an insawn a ni.

Kum 1995-ah US Congress-in The Jerusalem Embassy Act pass-in Jerusalem chu Israel capital-ah a pawm a; kum 5 chhûngin US Embassy chu Tel Aviv aá¹­angin Jerusalem-ah sawn tûr tih a ni. Clinton-a khân The Jerusalem Embassy Act chu a duh lo a; thla 6 danah embassy sawn lohna tûrin ‘waiver’ a siam ziah a. Bush-a khân 2000 campaign laiin Clinton-a’n embassy a sawn duh lo chu a sawisêl a; mahse President a nih khân US embassy chu sawn bîk loin ‘waiver’ dàn chu thla ruk danah a hmang ve leh ta zêl a. Donald Trump-a President a lo nih hnûah Jerusalem-a US Embassy sawn chu a tum ta bur a ni.

Mi á¹­henkhatin hetianga Donald Trump-a chêt dàn hian khawvêlah nghawng eng emaw tak nei tûrah an ngai a. Indopui III-na ‘Armageddon Indona’ an tihte chu lo chhuak mai tûra ngai táwk pawh an awm hial a, thaw dêp dêpin an thlîr a ni ber. Tûnah rih chuan nghawng lian tak a nei lêm lo; Palestinian-ho lahin an dang zo chuang si lo a, a boruak a dai ta rih hle. Eng tikah emaw chuan an ze pângngai chhuahin US Embassy chu car bomb hmangin an la bei pawh a ni mahná! US Embassy lam lah chutiang lo hmachhawn tûr chuan an inrâlring sa diam àwm si a.

Jerusalem sawi hi chuan tute tân pawh ha hawlh zâwng a tling a ni ang. Tûna Jerusalem khawpui chu hmun thumah a á¹­hen theih a. (1) West Jerusalem—khawpui thar, Juda hlang titih awmna, Israel sawrkar khawpui, Parliament House, President, Prime Minister leh sawrkar mi pawimawh awmna; kum zabi 19-na vêla din á¹­an kha. (2) East Jerusalem—khawpui hlui, Muslim tamna, Palestinian sawrkarin khawpui (capital) ah a hauh a ni. (3) Old City—East Jerusalem chhim lam, kum 1537–41-a Turkey lal Suleiman the Magnificent khân kulh banga a hung vek kha a ni a; hemi chhûngah hian Isua huna Jerusalem kha khung deuh vek a ni. Jebuz khawpui—Davidan a lák hnua khawpuia a hman ták kha chu Temple tlâng chhim lam, kulh pâwnah a awm a; Palestinian-ho tlêm tê chêngin acres 10 vêla zau a ni.

Old City tak hi mi tam tak ngaihven ber chu a ni. Kum 1948-a Israel leh Arab indo hnu khân Jordan sawrkarin a awp a. Old City chu hmun 5-ah á¹­hen a ni:–(1) Temple tlâng—Al Aqsa leh Dome of the Rock awmna (acre 35 vêl); (2) Muslim Quarter—Temple tlâng hmàr leh thlang lam; (3) Christian Quarter—Muslim Quarter thlang lam; (4) Armenian Quarter—Christian Quarter chhim lam; (5) Jewish Quarter—Armenian Quarter chhak lam. Jewish Quarter hi kum 1948 khân Muslim-hoin an la a, a chhûnga chêngte pawh an thiar chhuak vek a; kum 1967 Six Days War-ah Old City chu Israel-in an lák lêt khân Juda-te an awm leh á¹­an ta a ni. Old City chhûnga mihring awm zât hi hriat theih a ni lo, mi 30,000–35,000 vêl an ni ang; Muslim (Palestinian) an tam ber a, an chênna pawh a zau ber.

Mi tam tak ngaihven leh rilru tihphãwklêk á¹­hin chu Jerusalem Temple sak leh chungchâng a ni. Jerusalem Temple—Solomona sak kha zir miten ‘First Temple’ an ti a; a hun chhûng pawh ‘First temple period’ an ti a, kum 586 BC thleng kha a ni. Zerubabela hoa Temple an sak kha mi naràn chuan ‘Zerubabela temple’ an ti. Kum 536 BC vêla sak á¹­an kha rei lo têah dodàlna avàngin an chawlhsan ta vang vang a; kum 520 BC chanve hnu lamah zàwlnei Hagaia leh Zakaria-ten Zerubabela chu an rawn fuih thar a, temple sak chu tharthawh lehlin March 12, 515 BC-ah Pathian hnênah an hlàn a ni.

Kum 20/19 BC-ah Herodan temple sak á¹­hat hna a á¹­an a; hei vàng hian Isua hun laia Jerusalem Temple kha mi naràn chuan ‘Heroda temple’ an ti á¹­hin. Zir mite erawh chuan Zerubabela temple leh Heroda temple sawi hrang loin ‘Second Temple’ an ti a; a hun chhûng pawh ‘Second temple period’ (515 BC—AD 70) an ti. Heroda khân temple thar hlak a sa lo a, Zerubabela sak kha ropui takin a thuam á¹­ha a; a tâwpah chuan Zerubabela sûlhnu lang mang lo khawpin a luahlan a ni ber mai. Mahse Heroda temple a ni bîk chuang lo; Heroda khân a dam chhûngin a sa zo hman bawk hek lo. Isua dam lai pawh khân an la sa zo lo, kum AD 65-ah an sa zo chauh a; August 27, AD 70-ah Temple Gate chu Rom General Titus-a hoin an hâl a; chumi hnu ni hnihna, First Temple tihchhiat champha August 29, AD 70-ah temple chu an hãl a; chumi hnûah a ding leh tawh lo.

Mi ṭhenkhatin Juda-te chu tûn thlengin la inthâwi ṭhin tûrah an ngai a; mahse Jerusalem temple tihchhiat hnûah Juda-te an inthâwi ngai tawh lo. Sunagog chu inhmuh khâwm nân an hmang a, inthâwina hmun erawh a ni lo. Sunagag chu tam tak din theih a ni a, Juda-te dànah chuan patling 10 an tlin chuan vêng thlêr khatah sunagog din theih zêl a ni. Isua hun lai khân Temple a ding chûng pawhin Jerusalem-ah sunagog 360 aia tam awm niin Josephus-an a sawi.

Juda-ten Jerusalem temple an sa leh ang em? Mi á¹­henkhatin an sak leh an ring a; Juda-te zîngah ngei pawh Temple sak leh duh mi tlêm azâwng an awm. Hemi avàng hian thu thang dik lo tak tak a awm á¹­hin. Kum 1990 vêlah khân Mizoramah Jerusalem temple sak leh tûr thu hi a lãr hle a. Thusawitu tuin emaw pulpit-ah meuh, “Jerusalem temple sakna tûr hmanrua an la ngah vek tawh; temple thara inthâwina tûr bawngla sen pawh an vulh tawh” tiin a sawi a ni àwm e. Kum 1990 September thlaa Jerusalem aá¹­anga ka lo hàwn chuan thu sawia min sàwmnaah khatiang thuthang kha a dik leh dik loh min zâwt á¹­hin. Ka chhànna chu, “Temple sak duh chu tlêm azâwng an awm. Mahse Israel sawrkar policy a ni lo; Israel chu secular state a ni. Temple chák an la ngah tawh tih chu a tak hmuh tûr a awm lo; bâwngla sen an vulh tawh tih pawh thu belh chian dâwl lo a ni,” tih hi a ni. Bãwngla sen an lo vulh a nih ták hlauh pawhin tûnah chuan a tar thi daih tawh ang!

Hetiang thu nêna sawi zawm fo chu ‘Jentail-te ni kin’ tih hi a ni. Eng tikah nge Jentail-te ni a kin ang? ‘Jentail-te ni kin’ (Lk 21.24) tih hi eng nge a awmzia? Grik á¹­awngah chuan hun sawina chi hnih an nei—kronos leh kairos. Kronos chu hun indawt sawina (chronology) a ni a; kairos erawh chu hun remchâng, hun á¹­ha, hun ruat bîk sawina a ni. Luka 21.24-ah hian ‘kronos’ hmang loin ‘kairos’ hman a ni a; Jentail-te tâna hun á¹­ha leh remchâng tihfamkim thu sawina a ni ang. Isua thusawi hian thil pahnih a keng a—Jerusalem chhiat tûr leh hun hnuhnung thu a ni; hei vàng hian a thusawi hi thliar hran thiam a harsa hle. Isua khân khawvêl ningkhãwng a hre hle. Juda-te rilru put hmang a hre chiang a; khatiang renga an awm chuan Rom-ho an lo thawk ang a, Jerusalem pawh an tichhe vek ang tih a sawi a ni. Chutih rual chuan nakin—hun tâwpa a lo kal leh hun tûr a sawi tel bawk.

Juda-ten hun hi chi hnih—tûn hun leh nakin hun tiin an sawi á¹­hin; tûn hun chu an tân hun á¹­ha lo a ni a; nakin hun erawh chu an tân hun rangkachak, Messia hoa rorêl hun tûrah an ngai. Isua zirtîrte pawh khân chutiang ngaih dàn chu an nei lian hle. Isua vàn làwn dâwna an zawhna, “Lalpa, tûnah em ni Israel-te hnênah ram i pêk leh dâwn?” (Tirh 1.6) tih pawh kha chumi beiseia an zawh chu a ni. Isua chhànna erawh chu a dang hle thung. Jerusalem temple din leh beiseina hi chu Messia lalram beiseina nên thil inzawm a ni a; Kristiante tân awmzia a nei lo. Messia lalram chu Juda-te tân chauh a ang bîk a; tûnah erawh chuan Krista lalramah hnam tin, chi tin leh á¹­awng tin kan leng vek (cf. Gal 3.29; Kol 3.11). Tûn hi ‘Jentail-te tân hun á¹­ha (kairos)’ a ni a, tihfamkim a la ni rih lo; hemi chhûng hian Chanchin Ṭha hi a zau thei ang bera hril darh tûr a ni. Jentail-te tâna hun á¹­ha (Kairos) a liam chuan Isua a lo kal ang a, chatuan a iná¹­an tawh zâwk ang. Jerusalem temple sak lo phûrpui viau hi Isua thusawi man fuh tâwk loh vàng a ni; Juda-te nihlawhna tûr bîk chauha lo kal loin Jentail-te tân hun á¹­ha (Kairos) min siamsak zâwk a ni.
DONALD TRUMP—JERUSALEM—TEMPLE SAK

US President Donald Trump-a chanchin ka hriat tirh chuan sumdâwng hausa a nih bákah wrestling-ah a tui hle a. Vawi khat chu WWE neitupa Vincent Kennedy McMohan nèn wrestling-ah an incho a, a chak záwkin a chak lo zâwk lû meh kawlhsak tûr a ni; Donald Trump-a a chak zâwk a, McMohan-a lû chu a meh kawlhsak ta a ni! US President atâna a rawn invawrh chhuah hlim khân Republican Party-in mi an nei chau deuh a ni ang tih mai tûrah ka ngai a; a ti nek nek a, chak záwk tûra rin Hillary Clinton a hneh ta dêr mai a. US President-ah hian mak angreng takin politics pawh ngaihsak vak mang lo ni àwma lang an tling leh nawlh á¹­hin. Ronald Reagan-a pawh kha film star a ni a, US President atân Republican Partry candidate ah a inpe a, a tling ta mai a; US President zînga ropui ber pâwl a ni ta hial a. Germany a tlawh á¹­um khân Berlin bangpui bulah dingin, Gorbachev-a hnênah, “Gorbachev, open this gate” a ti hmak mai a; khami hnu lawkah khân Berlin bangpui kha mipuiin an chhu chhe ta a nih kha.

Donald Trump-a pawh US President a han ni a, sawi àwm loh pui pui a sawi a, tih àwm loh tak tak tih a tum thu a sawi a; a sawi ang chuan a ti ta zêl mai a. Kristian á¹­ha tak a nih kan hre ngai lo a, tûn hma phei chuan hmeichhe lakah a nghal ru phian a ni mai thei a; US President a nih tâk hnu khuan tu tuten emaw “ani hian min mutpui tawh” tiin intihlàr tumin an rawn puh á¹­hin a; engah mah a ngai lêm lo hlei lo a. A thiltih á¹­hat langsàr tak chu US President chènna White House-ah Kristianna a tungding thar a; Supreme Court-ah a mi duh zâwng Judge-ah a ruat a; mipa leh mipa, hmeichhia leh hmeichhia inneihna a ngaithei lo a. Chutianga a tihna lamah chuan evangelical Kristiante chu a lamah an á¹­ang tlat a; chu tak chu a chakna hnâr a ni. Vice President Mike Pence lah Pathian á¹­ih mi, Kristian a nih leh Presbyterian a nih zahpui loa puang ngam ngat a ni.

Donald Trump-a thil sawi pakhat, khawvêlin a thlìr ṭhup chu Jerusalem-a US Embassy sawn a tum thu kha a ni; a tum ang chuan a sawn ta ngei rêng a. Palestinian-hoin a tìrah an han do laih laih a; chak lo záwk ta na ná ná chuan do hneh hek lo, nunna chan záwkah an ṭang ta hlauh a. Tûn hma pawhin ram dang tlêm têin Jerusalem-ah embassy an lo nei tawh. Kum 1980, July 30-ah khân Israel Parliament (Knesset) chuan The Jerusalem Law a pass a; Jerusalem chu Israel khawpui (complete & united capital of Israel)-ah a pawm a. President, Parliament (the Knesset), Supreme Court leh sawrkar office-te chu Jerusalem-a awm tûra tih a ni. The Jerusalem Law pass hnûah Jerusalem-a embassy neite chu Tel Aviv-ah an insawn ta hlawm a; insawn chhuak hnuhnung berte chu El Salvador leh Costa Rica an ni a, kum 2006-ah an insawn a ni.

Kum 1995-ah US Congress-in The Jerusalem Embassy Act pass-in Jerusalem chu Israel capital-ah a pawm a; kum 5 chhûngin US Embassy chu Tel Aviv aá¹­angin Jerusalem-ah sawn tûr tih a ni. Clinton-a khân The Jerusalem Embassy Act chu a duh lo a; thla 6 danah embassy sawn lohna tûrin ‘waiver’ a siam ziah a. Bush-a khân 2000 campaign laiin Clinton-a’n embassy a sawn duh lo chu a sawisêl a; mahse President a nih khân US embassy chu sawn bîk loin ‘waiver’ dàn chu thla ruk danah a hmang ve leh ta zêl a. Donald Trump-a President a lo nih hnûah Jerusalem-a US Embassy sawn chu a tum ta bur a ni.

Mi á¹­henkhatin hetianga Donald Trump-a chêt dàn hian khawvêlah nghawng eng emaw tak nei tûrah an ngai a. Indopui III-na ‘Armageddon Indona’ an tihte chu lo chhuak mai tûra ngai táwk pawh an awm hial a, thaw dêp dêpin an thlîr a ni ber. Tûnah rih chuan nghawng lian tak a nei lêm lo; Palestinian-ho lahin an dang zo chuang si lo a, a boruak a dai ta rih hle. Eng tikah emaw chuan an ze pângngai chhuahin US Embassy chu car bomb hmangin an la bei pawh a ni mahná! US Embassy lam lah chutiang lo hmachhawn tûr chuan an inrâlring sa diam àwm si a.

Jerusalem sawi hi chuan tute tân pawh ha hawlh zâwng a tling a ni ang. Tûna Jerusalem khawpui chu hmun thumah a á¹­hen theih a. (1) West Jerusalem—khawpui thar, Juda hlang titih awmna, Israel sawrkar khawpui, Parliament House, President, Prime Minister leh sawrkar mi pawimawh awmna; kum zabi 19-na vêla din á¹­an kha. (2) East Jerusalem—khawpui hlui, Muslim tamna, Palestinian sawrkarin khawpui (capital) ah a hauh a ni. (3) Old City—East Jerusalem chhim lam, kum 1537–41-a Turkey lal Suleiman the Magnificent khân kulh banga a hung vek kha a ni a; hemi chhûngah hian Isua huna Jerusalem kha khung deuh vek a ni. Jebuz khawpui—Davidan a lák hnua khawpuia a hman ták kha chu Temple tlâng chhim lam, kulh pâwnah a awm a; Palestinian-ho tlêm tê chêngin acres 10 vêla zau a ni.

Old City tak hi mi tam tak ngaihven ber chu a ni. Kum 1948-a Israel leh Arab indo hnu khân Jordan sawrkarin a awp a. Old City chu hmung 5-ah á¹­hen a ni:–(1) Temple tlâng—Al Aqsa leh Dome of the Rock awmna (acrea 35 vêl); (2) Muslim Quarter—Temple tlâng hmàr leh thlang lam; (3) Christian Quarter—Muslim Quarter thlang lam; (4) Armenian Quarter—Christian Quarter chhim lam; (5) Jewish Quarter—Armenian Quarter chhak lam. Jewish Quarter hi kum 1948 khân Muslim-hoin an la a, a chhûnga chêngte pawh an thiar chhuak vek a; kum 1967 Six Days War-ah Old City chu Israel-in an lák lêt khân Juda-te an awm leh á¹­an ta a ni. Old City chhûnga mihring awm zât hi hriat theih a ni lo, mi 30,000–35,000 vêl an ni ang; Muslim (Palestinian) an tam ber a, an chênna pawh a zau ber.

Mi tam tak ngaihven leh rilru tihphãwklêk á¹­hin chu Jerusalem Temple sak leh chungchâng a ni. Jerusalem Temple—Solomona sak kha zir miten ‘First Temple’ an ti a; a hun chhûng pawh ‘First temple period’ an ti a, kum 586 BC thleng kha a ni. Zerubabela hoa Temple an sak kha mi naràn chuan ‘Zerubabela temple’ an ti. Kum 536 BC vêla sak á¹­an kha rei lo têah dodàlna avàngin an chawlhsan ta vang vang a; kum 520 BC chanve hnu lamah zàwlnei Hagaia leh Zakaria-ten Zerubabela chu an rawn fuih thar a, temple sak chu tharthawh lehlin March 12, 515 BC-ah Pathian hnênah an hlàn a ni.

Kum 20/19 BC-ah Herodan temple sak á¹­hat hna a á¹­an a; hei vàng hian Isua hun laia Jerusalem Temple kha mi naràn chuan ‘Heroda temple’ an ti á¹­hin. Zir mite erawh chuan Zerubabela temple leh Heroda temple sawi hrang loin ‘Second Temple’ an ti a; a hun chhûng pawh ‘Second temple period’ (515 BC—AD 70) an ti. Heroda khân temple thar hlak a sa lo a, Zerubabela sak kha ropui takin a thuam á¹­ha a; a tâwpah chuan Zerubabela sûlhnu lang mang lo khawpin a luahlan a ni ber mai. Mahse Heroda temple a ni bîk chuang lo; Heroda khân a dam chhûngin a sa zo hman bawk hek lo. Isua dam lai pawh khân an la sa zo lo, kum AD 65-ah an sa zo chauh a; August 27, AD 70-ah Temple Gate chu Rom General Titus-a hoin an hâl a; chumi hnu ni hnihna, First Temple tihchhiat champha August 29, AD 70-ah temple chu an hãl a; chumi hnûah a ding leh tawh lo.

Mi ṭhenkhatin Juda-te chu tûn thlengin la inthâwi ṭhin tûrah an ngai a; mahse Jerusalem temple tihchhiat hnûah Juda-te an inthâwi ngai tawh lo. Sunagog chu inhmuh khâwm nân an hmang a, inthâwina hmun erawh a ni lo. Sunagag chu tam tak din theih a ni a, Juda-te dànah chuan patling 10 an tlin chuan vêng thlêr khatah sunagog din theih zêl a ni. Isua hun lai khân Temple a ding chûng pawhin Jerusalem-ah sunagog 360 aia tam awm niin Josephus-an a sawi.

Juda-ten Jerusalem temple an sa leh ang em? Mi á¹­henkhatin an sak leh an ring a; Juda-te zîngah ngei pawh Temple sak leh duh mi tlêm azâwng an awm. Hemi avàng hian thu thang dik lo tak tak a awm á¹­hin. Kum 1990 vêlah khân Mizoramah Jerusalem temple sak leh tûr thu hi a lãr hle a. Thusawitu tuin emaw pulpit-ah meuh, “Jerusalem temple sakna tûr hmanrua an la ngah vek tawh; temple thara inthâwina tûr bawngla sen pawh an vulh tawh” tiin a sawi a ni àwm e. Kum 1990 September thlaa Jerusalem aá¹­anga ka lo hàwn chuan thu sawia min sàwmnaah khatiang thuthang kha a dik leh dik loh min zâwt á¹­hin. Ka chhànna chu, “Temple sak duh chu tlêm azâwng an awm. Mahse Israel sawrkar policy a ni lo; Israel chu secular state a ni. Temple chák an la ngah tawh tih chu a tak hmuh tûr a awm lo; bâwngla sen an vulh tawh tih pawh thu belh chian dâwl lo a ni,” tih hi a ni. Bãwngla sen an lo vulh a nih ták hlauh pawhin tûnah chuan a tar thi daih tawh ang!

Hetiang thu nêna sawi zawm fo chu ‘Jentail-te ni kin’ tih hi a ni. Eng tikah nge Jentail-te ni a kin ang? ‘Jentail-te ni kin’ (Lk 21.24) tih hi eng nge a awmzia? Grik á¹­awngah chuan hun sawina chi hnih an nei—kronos leh kairos. Kronos chu hun indawt sawina (chronology) a ni a; kairos erawh chu hun remchâng, hun á¹­ha, hun ruat bîk sawina a ni. Luka 21.24-ah hian ‘kronos’ hmang loin ‘kairos’ hman a ni a; Jentail-te tâna hun á¹­ha leh remchâng tihfamkim thu sawina a ni ang. Isua thusawi hian thil pahnih a keng a—Jerusalem chhiat tûr leh hun hnuhnung thu a ni; hei vàng hian a thusawi hi thliar hran thiam a harsa hle. Isua khân khawvêl ningkhãwng a hre hle. Juda-te rilru put hmang a hre chiang a; khatiang renga an awm chuan Rom-ho an lo thawk ang a, Jerusalem pawh an tichhe vek ang tih a sawi a ni. Chutih rual chuan nakin—hun tâwpa a lo kal leh hun tûr a sawi tel bawk.

Juda-ten hun hi chi hnih—tûn hun leh nakin hun tiin an sawi á¹­hin; tûn hun chu an tân hun á¹­ha lo a ni a; nakin hun erawh chu an tân hun rangkachak, Messia hoa rorêl hun tûrah an ngai. Isua zirtîrte pawh khân chutiang ngaih dàn chu an nei lian hle. Isua vàn làwn dâwna an zawhna, “Lalpa, tûnah em ni Israel-te hnênah ram i pêk leh dâwn?” (Tirh 1.6) tih pawh kha chumi beiseia an zawh chu a ni. Isua chhànna erawh chu a dang hle thung. Jerusalem temple din leh beiseina hi chu Messia lalram beiseina nên thil inzawm a ni a; Kristiante tân awmzia a nei lo. Messia lalram chu Juda-te tân chauh a ang bîk a; tûnah erawh chuan Krista lalramah hnam tin, chi tin leh á¹­awng tin kan leng vek (cf. Gal 3.29; Kol 3.11). Tûn hi ‘Jentail-te tân hun á¹­ha (kairos)’ a ni a, tihfamkim a la ni rih lo; hemi chhûng hian Chanchin Ṭha hi a zau thei ang bera hril darh tûr a ni. Jentail-te tâna hun á¹­ha (Kairos) a liam chuan Isua a lo kal ang a, chatuan a iná¹­an tawh zâwk ang. Jerusalem temple sak lo phûrpui viau hi Isua thusawi man fuh tâwk loh vàng a ni; Juda-te nihlawhna tûr bîk chauha lo kal loin Jentail-te tân hun á¹­ha (Kairos) min siamsak zâwk a ni.

No comments