TB Preventive Treatment (Damdawi hmanga TB venna)

Dr. Vanlalfela, State TB Officer

Directorate of Health Services

Natna inkaichhawn theih zinga natna pawimawh tak tak heng Malaria, Leprosy, Tuberculosis (TB) te hi tihrem (eliminate) theihah ngaiin, kum 2030 – ah khawvel pum huapa tih rem tuma hmalak mek a ni a. India ram chuan chu aia kum 5 hmalam kum 2025 hian Prime Minister rawtna in TB chu tihrem a tum ta a. Chu thil tum tihlawhtling tur chuan kawng hrang hrangin nasa takin tan lak mek a ni a. Heng hmalakna zinga pakhat TB Preventive Treatment (damdawi hmanga venna) chauh hi tun tuma kan sawi tum chu a ni.

TB venna vaccine hi tha tawk a la awm lova, BCG nausen kan pek thin hian TB na zual (serious form) chauh a veng thei nia ngai a ni a. Puitling leh naupang laka TB venna hman theih awm chhu 

n chu TB damdawi lo ei lawk hi a ni.

TB vei zawng zawng te hian midang an kaichhawng thei vek chuang lova. Chuap TB vei te chauhin an kaichhawng thei a, chuvangin chuapa TB vei, a hrik hmuh te hi ngaihtuah bik ngai te chu an ni ta a ni. Heng chuapa TB vei a hrik hmuh (Bacteriologically confirmed pulmonary TB) chenpuite hi damdawi hmanga ven ngai te chu an ni. Tin, HIV pai tawh phawt chuan TB an kai awlsam avangin damdawi hi ei vek tur a ni (TB vei an nih loh chuan).

Chuap TB damlo chenpui zawng zawngte hian a venna damdawi hi ei a ngailo thei a. Chungte chu TB infection an neih lohin, hei hi Tubercullin Skin Test (TST), IGRA etc. hmangin a test theih a ni. Mahse a chenpui naupang kum 5 hnuai lam te chu Tubercullin Skin Test kher lovin TB venna damdawi hi pek vek tur an ni thung. Kum 5 chung lamah chuan TB infection nei te chauh kha TB venna damdawi INH (Isoniazid) pek tur an ni a. A test-na a awm remchan loh a, TB symptoms a neih loh bawk chuan INH pek tho tur a ni. Tin, damlo chenpui (contact) te kha TB an vei leh vei loh exam vek tur a ni. TB vei an lo awm hman hlauh chuan TB damdawi enkawlna pangngaia enkawl nghal tur a ni.

TB infection: TB hrikin kan taksa min luh chilh hian natna siam mai lovin hun rei tak pawh a awm thei a. Kan taksa raldo tu te khan natna siam thei lovin an lo dang bet ve thin. Hetih hun lai hi TB Infection (Latent TB) an ti a, a chunga kan sawi test-na hmang khian a hriat theih a. Heng test-na tanga TB infection (TB hrik hmuh) nei te chu TB venna damdawi pek ngai kan sawi te chu an ni. Kan taksa raldo tu te an lo chauh hunah TB hrik kan taksa a awm chuan natna a rawn siam ta thin a, TB vei kan lo ni ta thin a ni.

TB venna damdawi te : Tun dinhmun, kumin 2022 thleng chuan Isoniazid (INH) chauh hi damdawi hman theih awmchhun a ni rih a. Naupang leh puitling an taksa rih dan azirin a dose siam sak an ni thin. INH hi nitin thla 6 chhung ei tur a ni. Drug Resistant TB (MDR-TB) venna bik tan Levofloxacin a awm bawk a. Damdawi dang Rifapentine leh INH inkawp hun reilo leh ei dan awlsam zawk pawh a awm thuai tura beisei a ni.

Tunhma chuan TB avanga chhungkua mang thak te sawi tur an awm thin. Thiamna alo thang a, damdawi tha tak tak kan lo nei ta te hi a lawmawm takzet a, a hmuhchhuahna (diagnosis) pawh khawvel huapa khawl changkang pawh kan lo nei ta. Heng changkanna te hi i hmang tangkai ang u. Damdawi tha awm reng chung si hian TB natna vang hian engvangin nge kan la thih fo vang?

No comments