Zangnadawmna

P.L.Liandinga

Kan Chief Minister Pu Lal Thanhawla hian, ‘Compensation hnam kan ni e,’ tih thu te a sawi thin a. Zăngnadawmna hian min chĩah ta viau mai.

Tunhnaiah chhimlama kawngpui pawimawh tak sial hna thawh a ni a. A tirah mi 80 vel hnena zăngnadawmna pek tura ngaih kha mi 800 tehmeuh maiin an han dil belh ta a. Han ngaihtuah vang vang pawh hian ramin a daih thei hian a lang lova. Thiltih ăwm niin a lang lo nghal ringawt mai a. Chutah pawisa duhtute chu an han inhawr khawm a, hnathawktute an han dang leh rih bawk a. Sum kan duhna lamah hian amah Shakespeare-a tawngkam takin zah theih lohna pawh hi zak zawk hiala mawi a ni.

Hemi lai vel bawk hian Sairang thleng tur rel kawng siamna lamah hnathawktute hnathawh tikhaihlak khawpin zăngnadawmna ngiattute an lo che ve leh bawk a.

Hemi hma leh hian Tuirial Hydel Project siamna lamah zahthlak khawp chu sawi loh, company tibeidawng rawk khawpin mi 40 vel hnena a tira zăngnadawmna pek tura ngaih kha mi sang chuangin an ngĩat chhunzawm tawh bawk a.

Ka ngaihtuahnaah chuan duhamna tih tawngkam te, zah theih lohna tih te leh ram hmangaih lohna tih te a lo lut zut zut a. Awmhmunah ka lo zak ve vang vang a. Kawng siamtute hian pek awm taka ngaih te’n tawngkam tha taka an sawi a, lehkha tul ang an phawrh a, a ram an kawh chhuah theih chuan an pe ngei ang tih ka ring a. Kan kawng siam hna thawktute leh kan hotu tam ber hi midangte zangnadawmna hmuh tur dik tak sawi bo mai mai duh pawhin ka hmu lo. Mizo hnam ziding pangngaiin kan ti duh lova ka rin kha ti mai duh hi an lo awm ta nual mai a. Chung zinga thenkhat chu an hmel te pawh vanduaithlak takin ka hre ve bawk. Pawisa thu-ah leh mahni hamțhatna chungchangah chuan khaw hmu reng reng lo, engmah zah nei lo te chu mi pangngai  ve tho anga ngai kan lo awm ve ta nual ni tur a ni.

A eng pawh khaw pawh chu lo ni se kan kalphung leh kan inkaihhruai dan erawh ngaihtuah ngun a ngai hlein ka hria. Engatinge dawt phuahchawp awihawm mang lo hmang pawha mipui hi kan pawrh em em theih mai le? Engatinge han ngaihtuah mai pawha thil ni thei lo tih hriat reng chungah pawh sorkar hi duap kaih mai zel tura kan ngaih a, kan sorkar hi kan zuam em em mai le?

Mi zakthei lo fal zual leh mi pamham zual pahnih khat te chu Pastor bial khatah awm ve ngai a nia. Mahse mipui nawlpui hian kan sorkar leh kan kalphung hi engtiziaa heti em ema nel ta mai nge kan nih? Sorkar leh a hnathawktute hian zah an kai ta lovem ni? Dawt muhlum leh lehkha siamchawp tih hriat lutuk mai hmanga sorkar leh mipui pawisa chhuhsak tumtute hi hrem dan an awm lovem ni? Sorkar an tihbuai man hi thĩn let dan a awm ang em? A zak thei lo zual leh pawngpawrh apiangin mahni duh hun huna sorkar nawr buai tak zek zel mai hi kan thiam loh a ni thei lo maw? Hetianga ti ngam zel tur hian em ni kan sorkar hrawn tawh te hian kan ram mipuite thinlung hi an hruai tak?

Hna pawimawh leh lianpui mai, ram hnuk khawih pha tham zet sorkarin a buaipui laia dawt phuahchawp hmanga englai pawha nawr buai thei reng mai anga mi thenkhatin an ngai hi engtia siamthat tur nge ni ang? Zăngnadawmna dik lo phūt avanga hna tikhaihlaktute hi hrem hram dan an awm lo’m ni? Mizo mipui leh Mizoramin kawng pawimawh tak mai leh Project pawimawh tak tak a buaipui lai a, lehkha siamchawp rawn lek chhuak a sorkar tibuai ngam zel maitute hi lung ina khung dan a awm ve lo’m ni? Mi ramah hetiang thil hi engtinnge an tih?

Kolasib lam (ni tain ka hria) a zăngnadawmna phūttu thenkhat kha chuan rambuai hma leh rambuai hlim chhawn (1980 hmalam) khan Computer a chhut ‘Pass’ kan tih mai te kha an rawn lek chhuak an ti a. Khatiang titute em em kha chu sorkar bum tum thubuai siamsak tlak an ni. Hetiang mi huangtau leh mi nasa, zah theih lohna puan sintute hnial thlak satliah ngawt hi rorelna fel a ni lova, kan ram hmasawnna kawngah kih hnawk kan hnutchhiah tihna zawkah ka ngai.

Pawngsual tum mihring lak ata tun atana mi vanduai chhanchhuah satliah ngawt hi a tawk lo, pawngsual tumtu chu hrem tur a ni angin, dawt hmanga sorkar pawisa chhuhsak tumtute hi hrem an tul tlat a ni. Chumi kan tih lohva, a duh duhin sorkar hmalakna sawi buai a, tihkhaihlak ringawt hi kan hmasawnna hian a tlin lova, mipui min rawk tihna a ni.