Mafaa Hauhnar
Hna lam ṭul avangin India khawpui liana kat kual kat kual mai ka ni a; lungsam-ina a bawm ve hman loh lung lum reng mai hi ka inchan ber.
Chennai-ah ka thlengthla fel chauh tihin Kolkata lama bak lênga thlâwk chho lehnghal tura thupek ka’n hmu leh nghal a. Ka hna hi ka tuina lam tak ni mah se a chang chuan ka kham lek lek ṭhin.
Kum lamah naupan lam ka pan lo tih chu ka hai hauh bik lo; chhungkaw dina inbenbel lam te pawh rilru chuan han âwn ve tituai ṭhin mah se mawngvawm bâ ang seka ka phêt buai a la ṭul si. “Ngaihvarung ṭhâwn” an tih te chu ka hûng ve thlih thliah nâ a, ngaihzâwng bulfûk erawh nei theiin ka khawsa meuh lo a ni ber.
Ka hman hun leh an chhuah hun tur a in-nan fuh vel chiah avangin Jet Airways-a chhoh ka rilrûk a, anni thlawhna hi chawhnu dar 2 leh minit 50-a thlâwk chhuak tur a ni a. Airport kan panna kawngah chuan, “A haw vanglai a nih dawn hi,” tih mai turin motor a intira-mei-kai duah a; kal a sâwt duh lo kher mai.
Madras International Airport hi ka iptepui bânna hmun aṭanga Km 7 vêl leka hla a ni nâ a darkar khat dawn thaw kawngah kan khawtâng tawh a, rilru hmanhmawh nen mawnga hawlh ang zek zek hian ka awm a. Ka rilru tê tê chuan, “Chawhma lam khan Marina Beach-ah te khan lo va hawi khawthawng khanglang lo ila ṭha tur,” te ka’n ti leh ringawt ṭhin.
Chennai han thlen thlâk tawh hi chuan khawvela tuipui kam sei ber dawttu-a an chhâla hniak va hnutchhiah hrâm hi tihmâkmawha ka ngaih ṭhin avanga tûk puma va theuleu kha ka ni a; ka inchhir leh tehchiam lo.
Kan ti bek beka a tâwpa tâwpah chuan Tirisulam chu kan lir thleng ta hrâm a. Taxi-pu nen minit hnih-khat kan inhnial hnuah taxi chuan man, kan inbiak lâwkna aia sang hret chu ka pe fel a.
Ka ip-khai nen airport chhungah chuan ka tek lut nghal a. Chhuah hun hnai tawh viau mah se ka tihdan pangngaiin airport huang chhung lehkhabu dawrah chuan ka’n dâk lût leh hrâm a. Lehkhabu thar ka duhzawng ka hmuh mai loh avangin hmâna ka lo chhiar thiak thuak tawh Khushwant Singh-a thawnthu ziah I Shall not Hear the Nightingale tih chu ka la a.
A man pek tuma ka inphawrh lai tak chuan lehkhabu dawr epa coffee ina lo ding nû zâm mai khawchhak nula - Japanese emaw Chinese emaw Korean emaw ni ngei tur - duhawm eltiang hi ka va hmu thut mai a; he thu hi ka ziah a ṭul phah ta a ni.
Khawi lam vantirhkoh kawng bo nge ni ta! Ka thisen zâma ka thisen kal tluang pangngai hi thâwk-leh-khatah a chawl ṭhup mai ni ber hian ka hria a; ka lungphu erawh chu a hma aia a lêta rangin a phu ta dut dut thung.
A pianfung a mawiin a taksa a inphut tâwk hle a. “Ria chum bat” kan tih ang hi a ni ber awm e. Nula hleitling tak, fit nga leh inchi nga vela sang a ni a; ka rin dan chuan kum 20 a pel tawh a nih pawhin thla tamin a la pel lo vang.
A hmelṭhat dan chu a paw fiah kâk a; amah a ngo a, a vun rawng chuan a var lam aiin a eng lam a hnaih lek lek. Mit-tlâng-kawm a nei lo nachungin a “meng vâp ham” a, a hmui te lah chu a sen nung siah a. Khabe zum lam deuh, biang ki lek lek a ni a. Oakley tarmit dum a awrh a, tâwnzau var a bân bûl, a hma lama Albert Einstein-a lei chhuah lai lem chuang, a hnuaia “I’m with Stupid” tih inziak hi a ha a; kekawr denims dumpawl tâwt lam lek lek, kap tawi chi hi a ha a, a ngal zawnah a thlep lêt chho va; Lacoste puan pheikhawk vâr hi a hângin a bun bawk a.
Vai hmai mâwk tak tak, kâng bâng emaw tih mai tura dum khup khup kara an hmel anpui ve lek lek min han hmuh chuan a hlim ve deuh ni tur a ni, Congress party chhinchhiahna anga a kut rawn pharchhuah pahin mi a rawn nuih sen sen a. Kan hla phuahthiam Vankhama’na “Ka lam hawia i seih hianin ka tan khuavel a pâr leh ṭhin,” a tih khan ka tan awmze thar a neih phah ta hial a. “Vawi khat inhmuhnaah inhmangaihna a piang thei” an tih chamchi ṭhin thleng thleng hian ka awih ve phah ta lek lek mai.
Chu Khuavang Note chu va belhbul a, hmaihma ngeia biak thuai thuai ka duh avangin ka lehkhabu man chu ka pe sawk sawk a. Ka tur hmanhmawh hle chung pawhin dawr nghaktunu chu a hmanhmawh lo thiam kher mai. Khawvela hun zawng zawng hi a nei emaw tih mai tura muang hian mi kir tur pawisa nawi a han dap kual leh fê phawt a. Kan inkir fel tihah chuan Khuavang Note awmna lam ka han hawi leh a, hmuh tur reng reng a lo awm ta lo. A lo kalna hmun Lasi Ramah min thlawh bosan leh ta daih emaw ni le!
Vawi khat chauh tal a hmel duhawma ka mit ṭamchhawl inhnangfâktir leh hrâm beiseiin a dinna bul hnai dawr hrang hrangah chuan ka vei kual thuak thuak a; khaw ram chhimbuk ang maiin ka mit ka lên ruai a. Vai hâng thil thel vei noh noh kara vun rawng dang ka hmuh chhun lah chu Sap nuchang sentût vei ni awm taka sen tût leh Sap pachal ba-êk ngova ngo hlung mai kekawr bul haa vei turh turh an ni tlawng.
Aurinna-ah, “Flight Number 9W843-a chuang turte chu a rang lamin Kamaraj Terminal-a in chuanna tur thawhnaa lut vek tawh tura hriattir in ni e,” an rawn ti dum dum tawh bawk si nen.
Rilrua âr bo zawng reng chungin, ka boarding pass te ka tihfel hnu chuan security check point lam ka pan phei a. Duty-te chuan ka tin-hlehna (nailclipper) ah lai chu fimkhur thuhla-ah min lo chhuhsak daih lehnghal. Tin-hlehna nena thlawhna hruai kawi chu a huphurhawm lam a ni. “Lo ngaithla vek rawh u, he thlawhna hi hijack a ni a; thuawih taka in awm chuan tu chungah mah thil ṭha lo a thleng lo vang. Tumah in ṭhuthmun aṭang khan in che sawn tur a ni lo. A che sawn sawn chu in kut-tin ka hlehsak ang che u,” tiin ka vau bet thei dawnin an ring emaw tehreng ni!
Ka Khuavang Note chu chatuan atan ka hmu leh tawh dawn lo a nih hi tiin lunghnual takin ka chuanna tur chu ka pan ta hnang hnang a. |hutna ka en phei den den hnua ka ṭhutna tur ka va zawn hmuh ruala ka bula ṭhu tur ka va hmuh chu nangni pawhin rin har in ti ve hial ang. Rihdil thawnthu emaw tih mai tur khawpa awihawm lohin kan Khuavang Note-i chuan ṭhuthmun a lo rem vâng mai. Lalpa chu fakin awm nawn mawlh mawlh rawh se!
Hmana ka Guwahati kal tur Capital Travels-a ticket ka lâk ṭum ka hre chhuak zawk. Ka seat duh ber thlang turin min ti a. Ticket la tawhte hming ka’n en chuan “Puii” tih hming ziak bul hi âwl a la awm a. “A hming aṭang rengin a hmelṭhat dawn hi, a tihchi phian ang,” tiin ka han rin lâk châwr a. Bus-a kan han chuang chiah mai chu Puii kha kharchhawng pitar, phunchiar, ngiaunger leh khaini al ṭha hriat hmel zet mai hi a lo ni pek a. Khami ṭuma Guwahati hlatzia tak kha aw!
Tun ṭumah erawh hi chuan ka beisei phâk bâk piah lamah, vanneihna pathiannu-in min duhsak thlu a ni ang, Khuavang Note bulah ka ṭhu dawn tlat. “Khuanu sam suih” an tih te hi awm theiin ka ring ngai lo va; tunah chuan ring thar zingah ka hming a ziah luh theih tawh ang.
Pawi ta ber erawh chu kan zin kawng darkar hnih emaw leka kan zawh tâwp zui nghal tur chu a ni. Theih ni se a lo berah ani ka bula a ṭhut dawn phawt chuan khawvel pang lehlam tâwpa zin a, chuta ṭanga lêt leh tur tal ni ila ka va ti em!
Mi a han hmuh chuan hmel hlim sarhin min lo lâwm a. A ha vâr siau leh a ha ui-ngho te kha aw, “ennawm mak thar” a tling a ni! Hmeichhe rilru puthmang âwm ang hrethiam lo ber pawl ni mah ila he nu hi chuan a mitmeng aṭang reng hian mi a hnar lo a ni tih chu ka hai bik lo. A nghîng ka hmu tlat a, a bawhzui lam chu ka chana tla a ni.
Ka thiam thil zawng zawng sawm khawmin ka han lêm ṭan ta a. “Hi!” leh “Bye!” bak han biaksawm zuina tur Sapṭawng a thiam lo tih ka hre ta mai a. Sapṭawng chhum bung leh zaizir nena ṭang kawpin Japanese a nih leh a hming “Aya Kito” a nih thu chu min hrilh leh thei hram a. Kan pahniha min ṭhen hrangtu ṭawng daidanna bang chu hmangaihna chuan a thlawh khum thei ang tih ringin ka bei erawh ka la tidawng duh hauh chuang lo.
Queen-ho hla, Brain May-a phuah “Teo Torriatte (Let Us Cling Together)” tih hlaa Japanese ṭṭawng,
“Teo torriatte konomama iko,
Aisuruhito yo,
Shizukana yoi ni,
Hikario tomoshi,
Itoshiki oshieo idaki.”
(Let us cling together as the years go by,
Oh, my love, my love,
In the quiet of the night,
Let our candle always burn,
Let us never lose the lessons we have learned.)
tih kha ka’n chham khum ta ngawt a. Kan nui dun tlawrh tlawrh a. Han inbiak zui leh dan tur erawh kan haihchham dun ngang a ni ang, kan innuih leh ringawt ṭhin.
Kan ṭawng kan inhre tawn tak tak chuang lo tiin fiamthuin Zoṭawng ngal ngatin, “Hmelṭhat em em bâk hi tih tur dang i hre hlawl lo em ni, Lalṭhakim? Duhawm ngawih ngawih hi hna berah i neih chawt em ni, Lalduhawm? Lal leh chhandamtu-a pawm vawng vawng mai i va châkawm em! I pual liau liau hian thla tin thawhlawm ip pawh rawn khawn se ka thawh huai ngam ngawt ang,” ka’n ti a. Ka thusawi hrethiam ve ang ziazangin ani lah chu a nui ang hak hak a.
Kan thlawh chhuah hnu lawk chuan flight attendant-in lukham leh puan sin tur a rawn pe a; min mangṭha-na ni awm takin ka lam hawiin a rawn kiai sak a. A ṭhutna a kuai âwn a. Puan a sin sawk sawk a, lukham chu a kut veilama kuahin a ngheng a, a muhil zui chu a ni ta der mai a.
Hmeichhe hmelṭha muhil lai lo hmuhnawm theihzia hi hemi ṭum hian alawm ka hriatchhuah chauh ni. Pathian pawhin ani a siam zawh hlim hi chuan tiṭha a inti lehzual ngawtin a ni a ka rin.
Ka lehkhabu lei thar chu chhiar ka’n tum ngial pawhin ka rilru ka pe thei thlâwt lo. Eng nge a sawi pawh hre hauh lovin tlar ngai ka chhiar nawn tlut tlut chang lah a tam. Uipa koham rilṭamin sa bêl bulah thil dang a ngaihtuah thei dawn em ni? A ṭhutna rual turin ka ṭhutna chu ka’n ti-âwn ve a. “`Ti kha chuan, Bawihtê, ‘mu dûn’ an tih ang chi hi chu kan ni ta der mai. Mahse, ka mutpui tawh hnu pawh ni mah la ka hmuhhniam phah chuang lo che a nia aw?’ tiin keima hriat tâwk lekin ka phun bal bal a, tuma lawm lohin ka nui vur vur a.
Tui taka muhil chunga ka dâr veilama a bek thianghlim a rawn nghah lai te chuan chêt sawn chu sawi loh, a thâwk pawh ka thâw ṭha phal lo. Ka ke ler aṭanga ka chhîp chhuakin ka mûr sung sung a; ruihhlo ngaite’n ruihhlo thlah harsa an ti hi ka dem ta lo!
Bay of Bengal chunga chhûm chunga ka lêng tawh chung paw’n boruakah kulh sang ka sak chhunzawm ta zel a. Khuavang Note ka hêl thlûk theih nana ka chêt lâk zui zel dan turte chu kawng chi hrang hrangin ka rilru-in ka han duang a. Ka duang satliah pawh a ni lo, ralpui phiar takin ka phiar a ni ber. Chet dan tur ṭha deuh deuh ni a ka ngaih, han ngaihtuah chiana hmantlak dawna ka hriat loh avanga ka hnawl leh tâk pawh a tam narawh e.
“Engpawh ni se airport aṭanga kan chhuah hunah a thawmhnaw ka kenpui anga, taxi inhmanṭawmpuiah ka sawm ang a. A thlenna hotela invawm luh ve dan ka ngaihtuah ang a. A bâk zawng chu a tlachawpin ka rêl mai ang,” tiin thu tlûkna ka siam fel a; ṭha dawn hle hian ka hre nghe nghe a.
Thlawhna chhunga ei leh in tur an sem pawh keini pahnih chuan ka hrechang lo dun kher mai. Ani tui takin “tawnmang laitual”-ah a lêng a; keiin suangtuahna ramah beiseina in sang ka sa a. Chutianga ka rilru ka kawm tui lai tak chuan pilot-in dar 5 leh minit 15 a rik chiah thu te, Kolkata-a ṭum mai tur kan nih thu te rawn sawi paha kan seatbelt hreng ṭha tura min rawn ngen thâwmah chuan ka harh chhuak zawk a.
Ka kianga sleeping beauty Aya Kito-i mu tui lai chu ka kaitho dawn em ni ang aw ti a ka inkhâp lai takin amahin a rawn harh ve hlawl a. Tho phang hmel pawh pu reng reng lovin zâng vah hian a rawn ṭhu chhuak a, mi a rawn nuih leh ver ver a. A ipte-a a hmai cheina bawlhlo chu a phawrh a, a inchei nghal mawlh mawlh a. Kan ṭum fel hnu chuan a ip pakhat chu ka khaisak a, thlawhna aṭang chuan kan inchhawmchhuak dun ta hnak hnak a.
NSC Bose International Airport chawlhbuk (lounge)-a kan inzui luh rual deuh thaw chuan Arirang TV aṭanga an hnuhchhuah hlim hlawl ni mai âwm tak tlangval ngo ving veng, sam sen thir ther, hleitling leh inkhaithli thlerh thlawrh tak mai chuan ka hmaa kal Aya Kito-i a rawn hmuh veleh phur fahranin a rawn tlan a; chiau chêl chûl chungin an pahnih chuan an inpawm vawng vawng a; chutah, hmui leh hmui inchuktuahin an infâwp ta ngawih ngawih a.
Ka khawhawi a bîng mup mup a. Kâwlkil takngial pawh a lan theih tawh lohna tuipuia lêng ang maiin mipui zi nuaih nuaih karah chuan ka mal ta ngawih ngawih a.
Tags
Mizo