Depression hneh dan

Dr. Hrekima Chhakchhuak

Zînga i tho chiah kha dârthlalangah inen la, han nui lui phawt teh. Nui chungin nî hi han hmang țan ila, nilêng nun hi a hlimawm duh bîk an tia lâwm. Mahse, nuih chhan tûr a vâng ti raw? Hlim lo chunga nuih chu a har asin! Han ti chhin teh, i nuih za lo lutuk hmêl khân i nuih a tiza mai thei a ni!

Insâwizawi tam lui ang che. A peihawm loh ti raw? Chûvâng alâwm ‘lui’ tih hi ka telh kher. Thil nuam leh phûrawm hi chu tih luih a ngai hran lo; mahse, nuam lo leh châkawm lo pawh hi tih luih a țhat châng a awm miau si.

Ei leh in uluk ang che. Thlai, thei leh proteins lam ei tam a țha. Thau lam ei tlêm tûr a ni. Chaw ei a tui lo va, pângngai takin i ei thei lo a nih pawhin tlêm tlêmin ei zing la, thei zai lêp khat lek pawh ei lui ang che.

Mut a buai duh viau nâ a, mut hunbi vawn tum hrâm hrâm a țha. Depression neih hian muthilh a harsa țhîn. A țhen erawh mu tam lutuk an awm thei tho. Zâna muthilh har avânga zîng lama mut țhing âwm nghek mai hi a finthlâk loh. Thawh hunbi ngaiah tho la, mut hunbi ngaiah mut tum ang che. Muthilh tum ûl loin mut hahdam mai mai pawh a hlâwk tih rilru puin mu ang che.

Rilru leh taksa hah belhna tûr lam tlmnchhiatsan hret a țha. Thil zawng zawng hi tlânchhiatsan vek theih a ni lo a; mahse, nun a hlim loh êm êm lai chuan nun tihah zual thei tûr chi hna leh rilru sên viau ngai thil chu tlânsan luih țhen a pawi lêm lo, nghah theih chi a nih chuan! Nghah khawtlai theih loh erawh chu hmachhawn nghâl zêl a țûl thung ang.

Mahnia awm i châk a; mahse i khua a har si. Mi i ning a, mahse, nangmahin i hlim chuang si lo. Mi bulah awm tam zâwk ang che. Thil ho mai mai sawiin tîtî ve la. Ngaithlatu i neih țhat phei chuan i rilru phawrh la, inbun thâwl rawh. Zêp a tam hian pik a zual.

Zu leh ruih theih thil dang rêng rêng ti suh ang che. Nun hlim lo inchawh harh nâna ruih chîng an awm; mahse, hêng hian rilru an tibuai zual a, depression an tizual zâwk! Damdawi ei i neih phei chuan an intibuai thei bawk.

Țawngțai tam rawh. Țawngțai chhânna erawh ngaihtuah zau ang che. Dr. John M Ralte, Mizo zînga Psychiatrist hmasa ber khân, “Pathian hian kawng thumin țawngțaina a chhâng țhîn, 'Yes, No leh Wait,' tiin,” a ti. Khawi ațanga a hriat nge ka hre lo; mahse, a dik hmêl ka ti. Ngaihtuah zui teh le.

I nunah khân lâwmna tûr dang a tam kha. Thlîr zau peih tân chuan lâwmna tûr hi a tam asin. Ngaihtuahna chhe pui pui hi rilruah a lo lût zêl mai ti raw? A lehlam zâwnga ngaihtuah han tum lui teh. Thlîr dân dang deuha han thlîr chuan lâwmna tûr hi a lo awm zêl asin.

Thih i châk viau a ni mai thei. Hruihrual i melh deuh tawh mai em ni? Mahse, nghâk hrih rawh. Nghah man a awm ziah. Thih hi a hmanhmawhthlâk loh.

Hmâna Depression avânga buai hrep tawhte kha tûnah hlim takin an lêng leh țeuh tawh. Nang pawh i la hlim leh dâwn. A dam hi han hauh phawt ila.

Tin, Doctor râwn ngei bawk ta che.