Tu nge ram hmelma chu?

PC.Lalnghinglova
Chhingchhip

Mizoram Sawrkarin contract leh supply hna te Mizo nilo, hmandang hnenah a pek chuan a petu; Minister leh Officer te chu Ram phatsantu, mahni hnampuite aia hnamdang hmangaih zawka ram leh hnam hralh ta hial ah te kan puh thin a. A dikna chen pawh a awm ve ngei ang le.

Mizo fa ngeiin hlawkna tamtak tela a tih ve theih reng hnamdang vulh nana hman kha ram leh hnam hmangaihtu tak tak tan chuan a uihawm hle reng a ni.Chutianga, kan in chhungah leh tualzawl ah ngei leilung fate duhsak lova hnamdang nena inthlun zawma mikhual vulh len zawkna chuan kan ram leh hnam tlukchhiatna a thlen kan hlau a, kan thinrim hial thin reng a ni.

Ram leh hnam humhalh tumna leh hmangaihna kawngah hian thikthu a lo chhe duh khawp mai. Mizo te ngat phei chu hnam tlemte kan la nia, kan bul vela vai ho hi tamtak, mahni ram ah ngei pawh in hmun lo ram nei lo awm teuh an nih avangin min chimral mai kan hlaute pawh hi a dik khawp mai. Heng avang hian kan ram chhunga sumdawnna lian leh hlawkah an inzehtel ngheh tlat te pawh kan hlauin kan ngaithei hlawllo a nih hi. Mahse, hmasawn tur chuan engkimah hnamdang ho hi kan teltir lo ngawt thei tawh lova, hmasawnna pawh hian hnamdang nen min inchiahpiah tir tulh tulh zawk dawn a ni. Ram leh hnam humhalh kan tumna lamah Mizo leh hnamdang te sumdawnna leh eizawnna thlengin kan lo tihchhiat sak fo tawh thin a ni. A chang phei chuan kan Zoram pumpui ei leh bar, sumdawnna a nghawng chhe hialin mipuiin kan tuar fo tawh thin. Mahse; chutichung pawh chuan, ram leh hnam hminga thil ti kan nih chuan mipui zawng zawng deuh thaw hi kan inthlawp tawn tlat thin.

Hetiang khawpa, kan nitin eizawnna leh sumdawnna, hnam dang te nena kan inlaichinna te thlengin tuar hial khawpa ke kan pen mup mup ngam lai hian ram leh hnam eichhe theitu lian zawk hi heng kan sawilan te piahlamah hian a awm thei mai lo`ng maw? Zofa tlemte zingah hian hnamdang (Non-Mizo) nupui leh pasal atana nei hi kan va tam ta em ! Non-Mizo tamtak te phei hi chuan an Mizo kawppuite hi Zoram chhunga Trade Permit atan chauh an duh ni te pawh hian a langa. An mahni nupa inhmangaih avang lam ai mahin sumdawnna leh ei leh bar zawnna avanga kawppui atana Mizo nei ve mai mai ni tura rin theih hi an awm fur a ni. 

Hnamdang pasal a lo nei tawh an then tak leh tlanbo san leh daih si hi an tam tawh em hi. Zoram leh ram leh hnam hralhtu ah minister leh officer te kan puh fo lai hian an ni aia ram leh hnam hralhtu lian zawk chu Non-Mizo nupui leh pasal a neite hi an ni mai lo`ng maw? |halai leh zirlai tamtak, a biktakin hmeichhiate, Zoram pawna khawsa te pawh hian Dan anga nupui emaw pasal emaw a nei ni si lo hian hnamdang hi an nupui pasal kawp chawt fo in, in khatah te hial an chenpui thin a, heng ho te hi ram leh hnam hmel tibaltu tenawm ber ber te chu an nih fo hi. 

Dik tak chuan Hmangaihna avanga thianghlim taka kumkhua atana Pathian hriatpuina nena inkutsuih thlapte chu sawisel fo tur pawh an ni bik awm love. Sawisel mai lovin an inlaichinna chu Pathian hma ah ngei hriatpui an nih chuan kan zah sak ve hial pawh a tha anga, Mizo te chu Sumdawnna leh eizawn nana hman tangkai satliah mai tum lova, hmangaihna avanga min kawp tlat an tum ve a nih chuan kan ngaitheilo tur pawh a ni bik hek lo. 

Mahse; Vai sawn, Sap sawn, Negro sawn, Lal Isua ring reng reng lotu te sawn te kan han paia, hnamdang; nupui pasal ah pawh min duh leh tak taklo tu fa pai nana Pathian in nun zahawmtak leh Chhul hrisel tak min pek te kan han hmang ngam leh phal ngat hi chu, ram leh hnam mai bakah Pathian hial pawi sawina a ni thei mai lo maw ? Minister, MLA, Sawrkar hnathawk leh Sumdawng thenkhatin ram leh hnam hi sum leh paiin an lo hralh thin a, nupui pasal a Non-Mizo neitute leh an sawn lo pawmsaktu te`n an Mizo thisen ngei hmangin an lo hralh ve mek thung a ni. 

Mizo mizia leh nihna ziarang pu zo tak tak lo, Mizo tlawmngaihna leh ram leh hnam hmangaihna tak tak pawh pu ve zo lo. Mahse, an nu emaw pa emaw Mizo an nih ve si avanga identity danglam bik tak nei reng chung si a Mizo huanga kan khung ve mai an ngai fo thin. Hei hian Zo nun duhawm tak hi nasa takin a pawlh dal ve thei mai lo maw le ? 

Zofate Kristianna pawh hi Kumtluang kawppui atana kan thlan hnamdang (non-Mizo) te leh an fa kan hrin sak te ngei hian minla rawn pawlh dal sak ngei ang le. Zonunmawi leh Sakhuana kan khawih chhe mai ni lovin chumi chhiatrupna thlentir zel turin chumi thlentirtu tur chu kan thisen hmanga chawm seilianin keimahni Pum leh Chhul chhungah ngei kan keu len tira, kan ril ah ngei kan rah tir mawlh mawlh ta a ni e. Israel te chu anmahni Sualna ngeiin a tichhia a, keini Zofa te pawh hi kan ril a rah Non-Mizo te ngei hian kan khawtlang nun leh Sakhuana duhawm tak hi minla eichhiat sak zel ngei ang le. 

Mizote hi kan chhul a rah, hnamdang fa te ngei hian kan In chhung atang ngei hian minla eichhe thei mai ang tih a hlauhawm a, i harh thuai ang u. Khawvel Dan ah chuan mahni duhzawng nupui pasal neih leh Tuallai Fa lo santhlak ve nawlh nawlh hi mimal zalenna huangchhunga awm a ni si a. kan mimal zalenna hian kan hnam, Zonunmawi leh Kristianna eichhelo turin Ram leh Hnam, Sakhuana hi i hmangaih tak tak teh ang u. Eng ka tih hian nge ram leh hnam tan Fa Duhawm ka nih anga, eng ka tih hian nge ram leh hnam hmelma ka nih thin tih hi nguntaka ram leh hnam hmangaihna thinlung nen he khawvelah Mizo chhul hrin kan nih ang ngeia kan ngaihtuah ve fo a tha ber awm e.