Sakhua nge culture

Vanhmunmawia Hnamte

Amah remna lal berin he khawvela hring a chan lai khan rem lentir tura lo kal anih loh thu leh khandaih len tir tura lo kal a nih zawk zia a sawi tawh a. He thumal pahnih sakhua leh culture avang hian khawvelah inremlohna hian fatlum ang maiin hmun pawimawih a luah a, hriau leh a hrui ang maiin a inchemchhe kawp tlat a ni.

Eng culture ah pawh sakhuanain hmun a chan tik ni apangin buaina leh innghirnghona chi hi kui tiahin a awm ve nghal thin a, chu chu thil thar a ni lo. Nicea khawmpui atanga Apostolte’n  thurin (creed) khawvela an putdarh hnu atang phei kha chuan sakhuana a awmna hmun apiangah buaina hi chhungpui fa ang maiin a tap chawt a ni ber mai. Sakhua leh culture hi a inkawprema zai khata an luan dun chuan a aia hmanraw  chak leh ram lak nana chhawrnahawm a awm lo. Chutihrualin sakhua leh culture a indona hmun a piangah thisen chhuahna a hlei hluaka , rin hrang leh rin hrang, tih dan leh ngaihdam thuhmun lo te chu a hnam a hnam, a ram a ramin an in khuainuai tawh mai thin. Kum tam liam ta a Europe rama Kristianten crusade-an neih atanga vawiina India rama Kristiante tihduhdahna atang te, a nih loh leh Muslimho Jihad atangte hian han chhut ila, sakhua leh culture avanga indona hian tawpin tai a nei thei dawn lo niin a lang. Chutih rual chuan a eng zawk hi nge ram leh hnam dinchhuah nan pawimawh zawk ang tih hi zawhna chhan har tak, mahse hnam dinchhuah nana thil pawimawh tak zawng a ni ngei ang.

Kumin (2008) Tau thla vel kha a ni ta awm e, Tamil Nadu state khawpui Chennai atanga hla vak lo thingtlang khaw pakhatah chuan hnam hnuaihnung Dalit kristian chhungkaw 180, member 1500 vel chu he indona avang hian an sakhaw hlui Hindu ah an inlet leh a. Hei hi a chhan chu an Kristian pui, an chi inthliar dana hnam tha leh sang zawk (class Christian) te nena an hnam tih dan (culture) in an loh vang a ni.

Dalit ho chu an thihin an ruang chu a ropui thei ang bera sawngbawlin Biak Inah an luhpui a, an hnam serh leh sang chu an sakhaw biaknaah chuan theih tawpa seng luh an tum a. Chu an thihna sawngbawl dan (funeral procession) chu an Biak buk lawipui hnam tha ho chuan an lo ngaithei riau lo mai a. An kristianna chuan an inkara chi inthliarna sadai a thiah tlat loh avangin an inkarah culture  avanga innghirnghona mei si chu a lo alh chhuak ta a. An intualvuak a, Dalit Kristian chu a chak lo zawkah tangin mi sawm dawnlaiin an nunna hlu tak an chan a, mi tam takin hliam an tuar bawk . Chumiin a nghawng chhuah chu rapthlak tak a ni. The Times of  India-in a report danin chung Hindu sakhuaa inletho chu Temple-ah Puithiamten lawm takin an lo dawngsawng a, an Kristian hming te paihin hming thar an lo sak sak a, hamthatna eng eng emaw te pawh an tiam bawk.

Maoist hel hoten Orissa state, Kandhamal District-a Hindu puithiam Swami Lakhsmananda Sarawasti an kahhlum avanga India rama Kristiante tawrhna te pawh hi a sir leh lam atanga thlir chuan Pathian chatuan remruat hlawhtlinna pakhat ni te pawhin a ngaih theih. Chatuan rem lal kha khandaih lentir tura lo kal a ni miau va!!
  
Chu lam chu lo dah tha rih ila. Sap missionary-te khan Tlawng dung zawha Changsil kai an rawn rah rual chiah khan kan kawt kaiah kross an rawn phun a ni mai lo. Kha kross phenah khan solfa leh sofa, rock leh rap te chenin an rawn bilh tel a, Hailawn no aiah luarbawn thingpui, saum aiah vinegar, Ngaiteii thawnthu aiah Cinderella…chumi kal zelah kan culture pawh Pop Culture a ni titih ta!! 

Hnam fing apiangin an hnam tihdan humhalhin an chawisang a, kan thlang lawka  Sikh ho chuan England leh France rama zirna in tha ber berah Saree leh diar an seng lut a. Korea  rama Kristianho zingah pawh khian an hnam tih dan chawilar tlat pawl an awm a, Kristiannain an culture a tih dala ai chuan kristianna chu sakhaw dik lovah an ngai hmiah mai a ni an ti. Kan Baibul hi Juda culture huang chhung ami a nih tlat avangin Kristian sakhua a awm chhung chu Juda hnam hi an ral lo vang. Chutichuan kan ram leh hnam din chhuah nan hian hei hi zawhna pawimawh  a ni, Sakhua nge culture?
Previous Post Next Post

Contact Form