Thin Thau Natna (Non- Alcoholic Fatty Liver Disease)

Lalnunmawii Sailo

Thin Thau natna hi zu in miten an vei thin, natna khirh tak mai, tihdam ngaihna awm tawh meuh lo, cirrhosis of the Liver, thin ro natna hi a chhan bulpui ber chu zu in tam vang a ni a, mahse zu in ngai miah lo te tan pawh hian an vei thei a ni. He natna hi a hming ‘Thin Thau’ a nih ang hian kan thinah thau a tam lutukin a lo awm thei a ni. Thil pawi tak chu naupangte pawhin an vei thei hi a ni. Hriat chhuah hma zawh poh leh a tihdam a awlsam thei. A awmtirtu bulbera an sawi chu zu bakah, thlum ei tam vang a ni. Thil thlum reng reng, soda emaw in leh eitur chu (processed food) thlum tak taka an siam hian zu in thin (liver) a khawih khawlo ang hian a khawih thei a ni. Zu far khat pawh I in ngailo a ni thei e, mahse he natna hi I vei thei tlat. Thau lutuk (over weight), cholesterol thau tam lutuk leh thisena thau, triglycerides sang lutuk avangin a vei theih bawk. Kan thin hnathawh hi a pawimawh em em a, mi thiamte chuan, thin hian reilote pawh thawklo sela kan thi mai ang an ti a ni. A pawimawhna han sawi zawr ila:-


  1. Kan thau eiten kan thisen dawt a hnawh phui mai loh nan leh kan taksain a hman tangkai theih neih nan lo pawlh sawmtu, digest (emulsify) turin nitin bile no 4 a siam. Bile chu kan mit (gallbladder) ah mamawh ang zela hman turin a dah tha a.
  2. Kan thisen leh thil eite atangin damdawi pawh, kan taksa tana ‘tur’ (toxins) chang mai thei a lo thlifima, a thliar fim hnu chuan thisenah taksa bung hrang hrangah a thawn darh thin.
  3. Kan taksa tana pawimawh tak hormone leh enzymes a siam reng bawk.
  4. Kan chawei atanga glucose, energy siamtu bul ber hi kan mamawh huna hman turin a lo dah tha a (store) hei hi glycogen an ti a. Kan thisena glucose a tlem veleh glycogen hi a rawn chhuahtir thin a ni.
  5. Vitamins pawimawh tak takte, A, D, K leh B12 kan chaw a kan ei tel hi kan mamawh huna kan hman theih turin a lo dah tha (store) thei.
  6. Kan taksa thil lut reng reng, boruak tha lo pollutants kan taksa tina thei reng reng hi a lo thlifimin ( detoxify) a tithianghlim reng bawk.
  7. Kan taksa pem emaw hliam emaw, atanga thisen chhuak tam lutuk tur titawptu clotting factors pawimawh siamtu (factory) pawimawh tak a ni. 


Thin Thau Natna Lan Chhuah Dan:
  • Dinglam kawng chung deuh na reng.
  • I khelbawr leh pum velah thau tam tak a awm khawm bikin.
  • Zunthlum leh cholesterol sang.
  • Chau leh ngui, harh loh riau (feeling sluggish)
  • Zun rawng fimlo, rawng uk dum lam deuh a awmin.
  • Kaw thalo reng leh daikal mumal lo.
  • Mit eng emaw sen emaw, thak reng.
  • Thlan chhuak deuh reng.

A chunga kan sawi takte hi I neih chuan hetiang natna khirh hi I vei mek emaw, vei thei dinhmunah I awm a ni mai thei. 

Thin Thau Natna Ven Nan Kan Tih Theih:
  • Thil thlum lam reng reng ei tlem, a bik takin soda, processed thei tin leh thil thlum dang.
  • Na chhawkna, Paracetamol emaw, Tylenol (Acetaminophen) a dangte pawh hi thin tan a tha lo hle a, thin chaklohna hrang hrang cancer thlengin a siam thei. Hetiang damdawi ei lo theilo inih chuan a tlem thei ang bera ei hram hram a tha. Thenkhat chuan lu na emaw na vak lovah te han hmawm zena, hei hi a pawi lutuk.
  • Thlai hnah hring chi hrang hrang leh thlai hrang hrang, broccoli, zikhlum, purun leh purun var leh thlai dangte pawh ei tam a tha. Thlai fang nei, fiber ngah zual te, oatmeal leh nihawi mu tepawh sawi tel an ni.
  • Exercise hi hriselna atan kawng engkimah a pawi mawh. Mahni theih tawk tawk a kawng kal emaw awm hmuna theih ang tawk tawk chet ve hi a tangkai.
  • Thei ei tam a bikin serthur nimbu, lemon hi thin tifaitu atan an tangkai bik.
  • Serthur tui hian liver enzymes a siam tam tira chutih rualin thin tana thil thalo (toxins) a tleuh fai thei bawk. Thin thuah fai (liver cleanse) nan tepawh serthur tui hi hman theih a ni. Liver cleanse program hi heta han tarlan tur ka hmu mai lo va, Internet lamah program tha tak tak zawng peih tan a awm. Mi tamtak chuan serthur pumkhat tui, tuilum no khat nen a pawlh hi nitina in hi a tha tawk hle ti a sawi tepawh an awm.

No comments